-Χωρίς «κούρεμα» χρέους και χωρίς αναπτυξιακό πακέτο δεν θεωρείται θετική και βιώσιμη η συμφωνία.
Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Αναμφισβήτητα, όταν σε μία συμφωνία υπάρχουν μέτρα ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ για μια διετία, την στιγμή, που ο ελληνικός λαός και οι ελληνικές επιχειρήσεις στενάζουν, αφού έχουν «στεγνώσει» από τα μνημόνια, που υπέγραψαν και εφάρμοσαν οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, σίγουρα δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις τον συμβιβασμό μεταξύ Κυβέρνησης και δανειστών, που επιτυγχάνεται, θετικό. Το μόνο, που μπορείς να κάνεις, είναι έναν απολογισμό και να ζυγίσεις τα υπέρ και τα κατά.
Τώρα παίζεται στις Βρυξέλλες το ζήτημα του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους και του αναπτυξιακού πακέτου, που μπορεί να λάβει η Ελλάδα για να υπάρξει μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση και να βγει από τον φαύλο κύκλο της αβεβαιότητας.
Αν καταφέρει η ελληνική Κυβέρνηση και τα επιτύχει αυτά, τότε θα μπορέσει να σώσει τα προσχήματα και να περάσει, με δυσκολία, βέβαια, την συμφωνία από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Ωστόσο, οι πρώτες αντιδράσεις έχουν εκδηλωθεί και όσο φωτίζονται όλες οι πτυχές της συμφωνίας, εκείνες θα αυξάνονται. Αν δεν τα καταφέρει, τότε ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση.
Οι θετικές επιπτώσεις της συμφωνίας
Τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα συνεπάγονται εξοικονόμηση κονδυλίων ή μείωση των μέτρων, που υποτίθεται, ότι θα έπαιρνε τα επόμενα χρόνια η Κυβέρνηση
Κάνοντας, λοιπόν, έναν απολογισμό, σίγουρα θα μετρήσει στα θετικά ένα «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, όπως και να γίνει αυτό. Συζητείται, για παράδειγμα, να εξαγοράσει ο ESM τα 27 δισεκατομμύρια ευρώ, που διακατέχει η ΕΚΤ και λήγουν το 2022 με χαμηλότερα επιτόκια και με δυνατότητα συμμετοχής της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Αυτό είναι ένα έμμεσο «κούρεμα» του χρέους. Μένει να δούμε, αν θα επιτευχθεί.
Τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα είναι επίσης μια θετική εξέλιξη. Εκεί, που θα ήταν 3% για το 2015, θα είναι 1% και εκεί, που προβλέπονταν 4,5% για το 2016, θα είναι τελικώς 2%. Αυτό συνεπάγεται εξοικονόμηση κονδυλίων ή μείωση των μέτρων, που υποτίθεται, ότι θα έπαιρνε τα επόμενα χρόνια η Κυβέρνηση.
Διατηρούνται οι «κόκκινες γραμμές» της Κυβέρνησης στο θέμα της περικοπής των συντάξεων, αφού δεν κόβονται, ούτε οι κύριες, ούτε οι επικουρικές συντάξεις
Η Κυβέρνηση εκτιμά, επίσης, πως διατήρησε τις «κόκκινες γραμμές» στο θέμα της περικοπής των συντάξεων, αφού δεν κόβονται, ούτε οι κύριες, ούτε οι επικουρικές. Υπάρχει, βέβαια, μία αύξηση των εισφορών στο 5%. Ταυτόχρονα και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος δεν θα εφαρμοσθεί.
Όσον αφορά στις δαπάνες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, αυτές μπορεί να κόβονται κατά 200 εκατομμύρια ευρώ, αλλά δεν αφορούν περικοπές μόνον στις αμυντικές δαπάνες,αλλά αφορούν και στον γενικό προϋπολογισμό, δηλαδή στις λειτουργικές δαπάνες.
Στα θετικά της ελληνικής πρότασης και της νέας συμφωνίας, η Κυβέρνηση περιλαμβάνει τα εξής:
· Δεν θα ισχύσουν, όπως ζητούσαν οι Θεσμοί, η μείωση του ποσού των 1.500 ευρώ και η κατάργηση του ανώτατου ορίου 25% στις κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών για χρέη στην Εφορία, όπως και η αύξηση του επιτοκίου, που εφαρμόζεται στο πρόγραμμα ρύθμισης οφειλών.
· Προβλέπονται φοροαπαλλαγές σε μόνιμους κατοίκους νησιών με χαμηλά εισοδήματα.
Δεν θα προχωρήσουν οι αλλαγές για τις μαζικές απολύσεις και τον συνδικαλιστικό νόμο
· Οι πρόωρες συντάξεις θα περιοριστούν από το 2016 σταδιακά (και όχι από 30.06.2015) μέχρι το 2025, διατηρώντας τις εξαιρέσεις για ειδικές κατηγορίες (βαρέα και ανθυγιεινά, μητέρες ΑΜΕΑ), χωρίς να θίγονται θεμελιωμένα δικαιώματα.
· Το ΕΚΑΣ δεν θα καταργηθεί, αλλά θα αντικατασταθεί από το 2020 από ένα νέο πλαίσιο προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων.
· Δεν θα εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, που θα μείωνε τις συντάξεις κατά 500 εκατομμύρια ευρώ.
· Θα αυξηθεί η σύνταξη των ανασφάλιστων του ΟΓΑ.
· Παραμένουν οι φόροι υπέρ τρίτων, που χρηματοδοτούν το ασφαλιστικό σύστημα.
· Δεν θα προχωρήσουν οι αλλαγές για τις μαζικές απολύσεις και τον συνδικαλιστικό νόμο.
Δεν θα γίνει καμία περικοπή σε μισθούς του δημόσιου τομέα, με βάση τα όσα ίσχυαν στις 31/12/2014
· Η Κυβέρνηση θα νομοθετήσει για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αύξηση του κατώτατου μισθού.
· Η Κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση των Θεσμών για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, καθώς και την λειτουργία της «μικρής ΔΕΗ».
· Δεν θα γίνει καμία περικοπή σε μισθούς του δημόσιου τομέα, με βάση τα όσα ίσχυαν στις 31/12/2014.
· Όσον αφορά στις ιδιωτικοποιήσεις, η συμφωνία προβλέπει ελάχιστο ποσό επένδυσης για κάθε ιδιωτικοποίηση, προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, δέσμευση από την πλευρά των επενδυτών για την προώθηση της τοπικής οικονομίας, υποχρεωτική συμμετοχή του δημοσίου στο κεφάλαιο, προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομίας, εξαίρεση της μεταφοράς [πώληση] των μετοχών του ΟΤΕ από την λίστα των προαπαιτούμενων των Θεσμών.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της συμφωνίας
Ανατιμήσεις ειδών, διπλός ΦΠΑ στα ξενοδοχεία ή και στα εστιατόρια, αλλά και κατάργηση της έκπτωσης ΦΠΑ σε “πλούσια” νησιά
Τώρα, όσον αφορά στα αρνητικά της συμφωνίας, προβλέπονται:
· ΦΠΑ: Θα τον πληρώνουν όλοι με συντελεστές 6%-13%-23%. Προβλέπονται έσοδα 680 εκατομμυρίων ευρώ επιπλέον εφέτος και 1,360 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2016. Για να βγουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον, απαιτούνται ανατιμήσεις πολλών ειδών και υπηρεσιών με μετάταξη σε υψηλότερο συντελεστή (π.χ διπλός ΦΠΑ στα ξενοδοχεία ή και στα εστιατόρια) αλλά και κατάργηση της έκπτωσης ΦΠΑ -τουλάχιστον για Μύκονο και Σαντορίνη- αλλιώς ο «λογαριασμός» δεν βγάζει τα νούμερα, που θέλει η Κυβέρνηση. Στον χαμηλό συντελεστή παραμένουν βιβλία και φάρμακα (6% αντί 6,5%). Τα φάρμακα, πάντως, βαρύνουν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τα ασφαλιστικά Ταμεία και το ίδιο το δημόσιο, ενώ σε μικρότερο ποσοστό αφορούν στην τσέπη του ασφαλισμένου.
Η αύξηση των εισφορών των εργοδοτών θα επιφέρουν αναστολή των προσλήψεων και αύξηση της ανεργίας
· Αύξηση εισφορών: Η Κυβέρνηση καταργεί την μείωση κατά 3,9% στις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων (2,9% και 1% αντίστοιχα) με στόχο να εισπράξει 350 εκατομμύρια ευρώ εφέτος και 800 εκατομμύρια το 2016. Με τα λεφτά αυτά, όμως, είχαν σκοπό να κάνουν προσλήψεις οι επιχειρήσεις –και είχαν αρχίσει να γίνονται- αλλά πλέον θα αρχίσουν τις απολύσεις.
· Αύξηση της εισφοράς για επικουρικά Ταμεία: Θα αυξηθεί από 3% στο 3,5%, δηλαδή θα λείψουν από την τσέπη και την οικονομία άλλα 120 εκατομμύρια ευρώ εφέτος και επιπλέον 250 εκατομμύρια το 2016.
· Αύξηση εισφορών υγείας στις συντάξεις: Η εισφορά αυξάνεται από το 4% στο 5% και μειώνει 1% οριζόντια όλες τις συντάξεις (π.χ 8 ευρώ επιπλέον σε μηνιαία σύνταξη 800 ευρώ). Το μέτρο αποδίδει 135 εκατομμύρια εφέτος και 270 εκατομμύρια του χρόνου.
Επιβάλλεται έμμεσα “ψαλίδι” 5% σε όλες τις επικουρικές, ακόμη και σε χαμηλές συντάξεις και καταργούνται σταδιακά οι πρόωρες συντάξεις
· Επιβολή εισφοράς 5% στις επικουρικές: Την εισφορά αυτή θα την πληρώνουν «υπέρ Υγείας» μόνον όσοι παίρνουν επικουρικές. Είναι ένα έμμεσο ψαλίδι 5% σε όλες τις επικουρικές, ακόμη και σε χαμηλές συντάξεις ή σε εκείνες, που τα Ταμεία τους δεν αντιμετώπιζαν πρόβλημα βιωσιμότητος, για να απειλούνται με «ψαλίδι». Τιμωρούνται εκατομμύρια συνταξιούχοι, που πλήρωναν για να πάρουν επικουρική σύνταξη, αλλά την γλυτώνουν λίγες εκατοντάδες χιλιάδες, που πλήρωναν ελάχιστες εισφορές και λαμβάνουν ΕΚΑΣ (που και αφορολόγητο είναι και προβλέπει μισή συμμετοχή σε γιατρούς και φάρμακα, εν σχέσει με όλους τους υπόλοιπους). Θα επιβαρυνθούν με 240 εκατομμύρια ευρώ το 2016.
· Πρόωρες συντάξεις: Η κατάργηση των πρόωρων συντάξεων δεν θα γίνει άμεσα, αλλά σταδιακά. Γι’ αυτό θα αποδώσει «ψίχουλα», δηλαδή μόλις 60 εκατομμύρια ευρώ εφέτος και 300 εκατομμύρια ευρώ το 2016, από το σύνολο των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ στην διετία ως τέλος του 2016.
Επιβάλλεται “χαράτσι” με την μορφή έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης σε επιχειρήσεις
· Αύξηση (αντί κατάργησης) της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης: Και πάλι πλήρης αντιστροφή των εξαγγελιών της Κυβέρνησης (και των φοροελαφρύνσεων της προηγούμενης). Το μέτρο πλήττει, όσους βγάζουν από χίλια ευρώ το μήνα μεικτά (μαζί με τους φόρους), ισοπεδώνει ευθέως ό,τι έχει απέμεινει από την μεσαία τάξη, στοχοποιεί όσους βγάζουν 30.000 ευρώ το χρόνο (όχι καθαρά) σαν πλούσιους και προνομιούχους, αλλά στερεί την αγορά και τα νοικοκυριά από 220 εκατομμύρια ευρώ εφέτος και άλλα 250 εκατομμύρια το 2016.
· Έκτακτη εισφορά 12% στις επιχειρήσεις: Θα “πιάσει”, όχι εκείνες, που είχαν 5 εκατομμύρια ευρώ κέρδη, ούτε καν από 1 εκατομμύριονκαι πάνω, αλλά εκείνες με κέρδη από 500.000 ευρώ. Θα πληρώσουν χαράτσι 945 εκατομμύρια για το 2015 και 405 εκατομμύρια για το 2016, με την προϋπόθεση, πως οι λιγοστές κερδοφόρες εταιρείες δεν θα μειωθούν περαιτέρω, αλλιώς ο συντελεστής μπορεί να αυξηθεί ξανά αντίστοιχα.
Αυξάνεται ο φόρος για επιχειρήσεις και επιβάλλεται φόρος διαφημίσεων
· Φόρος 29% αντί 26% για επιχειρήσεις με κέρδη άνω των 100.000 το 2016: Προβλέπεται ένα τεράστιο νούμερο εσόδων, ύψους 410 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά είναι αμφιβόλου εισπραξιμότητος και μπορεί να μεταφράζεται σε απολύσεις, αφού το 2014 ήταν μόλις 15.000 επιχειρήσεις, που δήλωναν τόσα κέρδη, αλλά εφέτος, χρονιά με μεγαλύτερη ύφεση, είναι αμφίβολο και αν θα υπάρχουν τόσες για να πληρώνουν το 2016.
· Επιβολή φόρου διαφημίσεων: Η Κυβέρνηση ευελπιστεί να εξοικονομήσει 100 +100 εκατομμύρια ευρώ στην διετία, σε μια εποχή, όμως, που η συνολική διαφήμιση μπορεί να μην ξεπερνά …τα διπλά! Αν δεν τα εξασφαλίσει η Κυβέρνηση, θα πρέπει να βρει να τα κόψει ή να τα εισπράξει από αλλού!
· Ηλεκτρονικός τζόγος: Εκτός από τα λεφτά, που θα βγουν από τον τζόγο, η Κυβέρνηση προσδοκά έσοδα 25 εκατομμυρίων ευρώ εφέτος συν 225 εκατομμύρια το 2016. Μαζί με τα 300 εκατομμύρια ευρώ, που είχαν ήδη μπει στο κρατικό προϋπολογισμό, ελπίζει να εισπράξει πάνω από μισό δισεκατομμύριο σε μια διετία, σχεδόν, δηλαδή, όσα παίρνει από τον ΟΠΑΠ ολόκληρο το δημόσιο κάθε χρόνο!
Αυξάνεται ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης και περικόπτονται οι αμυντικές δαπάνες
· Άδειες κινητής τηλεφωνίας: Οι εταιρείες κινητής έδωσαν εφέτος 190 εκατομμύρια ευρώ για την ψηφιακή σύγκλιση και η Κυβέρνηση ευελπιστεί, πως εν μέσω ύφεσης, θα «κτυπήσουν» τις άδειες 4G και 5G, πληρώνοντας περίπου τα διπλάσια, δηλαδή 350 εκατομμύρια ευρώ το 2016.
· Περικοπή αμυντικών δαπανών κατά 200 εκατομμύρια ευρώ το 2016: Ένα μέρος αυτών θα πήγαινε πάντως στην ελληνική αμυντική βιομηχανία, ενώ μένει να φανεί, αν ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας θα αλλάξει τα σχέδια, που έκανε –εκτός αν δεν υπάρχει πρόβλημα και δεν τα απαιτούσε η Άμυνα της χώρας.
· Αύξηση φόρου πολυτελούς διαβίωσης: Συνολικά, όσοι κατέχουν Ι.Χ. άνω των 2.500 κυβικών, σκάφη αναψυχής και πισίνες θα πληρώσουν 47 + 47 εκατομμύρια ευρώ στην διετία.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, που προκύπτει, είναι, πως, αν δεν γίνει ένα «κούρεμα» του χρέους και δεν υπάρξει ένα αναπτυξιακό πακέτο, τότε η οικονομία θα μπεί και πάλι σε ύφεση και σύντομα θα απαιτηθούν νέα μέτρα.
