Μιλάει στην Αντιγόνη Πόμμερ και στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ από την Κύθνο ο Ραφαέλος Γριμανέλης, ένας νεαρός ελαιοχρωματιστής, μα πάνω από όλα ένας ρομαντικός παίχτης τσαμπούνας.
Ο Ραφαέλος είναι μόνιμος κάτοικος της Κύθνου και είναι αυτός που κάνει τα σπίτια να μοιάζουν με λευκά ζαχαρωτά κάτω από το φως του ήλιου. Η ιδιότητά του ως ελαιοχρωματιστή δεν τον απέτρεψε να ασχοληθεί με τη μουσική και μάλιστα με ένα ιδιαίτερο όργανο, την τσαμπούνα, ακολουθώντας την κλίση του αλλά και αποδεικνύοντας το ταλέντο του.
-Ραφαέλο, σκέφτηκες ποτέ να φύγεις από το νησί;
Ζω εδώ από τότε που γεννήθηκα και δεν μου πέρασε ούτε μια στιγμή από το μυαλό να φύγω.
–Τι μουσική ακούς;
Στην καθημερινότητά μου ακούω Δεύτερο πρόγραμμα και παραδοσιακή μουσική.
-Είσαι αρκετά νέος και μου κάνει εντύπωση που επέλεξες ένα μουσικό όργανο, όπως η τσαμπούνα, που έχει τόσο ιδιαίτερο ήχο. Πώς προέκυψε;
Ακριβώς επειδή έχει ιδιαίτερο ήχο και πρωτόγονο με γοήτευσε.
-Πώς απέκτησες την πρώτη σου τσαμπούνα;
Είχα ακούσει διάφορα για την κατασκευή αυτού του μουσικού οργάνου. Πήρα τις διαστάσεις από άλλες τσαμπούνες, μάζεψα τα υλικά και σιγά σιγά την κατασκεύασα. Σήμερα κατασκευάζω με άνεση αυτά τα μουσικά όργανα.
-Παρακολούθησες κάποια μαθήματα σε ωδείο ή είσαι αυτοδίδακτος;
Θυμάμαι τον εαυτό μου να προσπαθώ στα γλέντια να καταλάβω πώς παίζεται. Επίσης, πήγαινα σε σπίτια παλαιότερων οργανοπαιχτών. Ήταν όλοι τους καλοί μουσικοί, μα δεν είχαν το χάρισμα να μεταδίδουν τις γνώσεις τους. Οπότε η εξάσκησή μου απαιτούσε μεγάλες προσπάθειες και πολλή μελέτη.
-Πόσο καιρό σου πήρε για να νιώσεις έτοιμος να παίξεις μπροστά σε κόσμο;
Αν και είμαι άνθρωπος χαμηλών τόνων και απεχθάνομαι την προβολή, δεν σκέφτηκα ποτέ αν θα έπαιζα μπροστά σε κόσμο ή όχι, γιατί ήθελα απλά να παίξω. Η τσαμπούνα είναι προέκταση του εαυτού μου.
-Πώς ένιωσες όταν έπαιξες για πρώτη φορά;
Όταν πρωτοέπιασα την τσαμπούνα για να παίξω, ένιωσα ότι είναι σκοπός ζωής για μένα.
-Η τσαμπούνα είναι ένα σπάνιο μουσικό όργανο. Σου έχουν ζητήσει να παίξεις και σε άλλα μέρη;
Έχω παίξει σε πολλά κυκλαδονήσια λόγω της «τσαμπουνοσύναξης» που οργανώνεται κάθε χρόνο. Επίσης, μια φορά έπαιξα στις Βρυξέλλες.
-Πιστεύεις ότι η μουσική παράδοση της Κύθνου συνεχίζεται;
Δυστυχώς, ο κόσμος επιλέγει άλλο τρόπο ζωής, έχει άλλα μουσικά ακούσματα και μου φαίνεται πολύ δύσκολο να διατηρηθεί η παράδοση στα χρόνια που έρχονται.
-Πιστεύεις ότι οι έφηβοι ενδιαφέρονται για τη μουσική του νησιού;
Είναι ελάχιστοι οι νέοι που δείχνουν πραγματικό ενδιαφέρον για την παράδοση. Ακόμα και αν βρεθούν κάποιοι, έχουν τόσα άλλα ερεθίσματα που τους απορροφούν.
-Τι θα συμβούλευες τα παιδιά της Κύθνου;
Να αγαπούν και να σέβονται τον όμορφο αυτό τόπο. Έχει πολλά να μας δώσει.
-Ο Κυθνιώτικος μπάλος είναι ξακουστός. Εσύ χορεύεις;
Ναι, χορεύω.
-Ποιο είναι το αγαπημένο σου έθιμο;
Από μικρός περίμενα να έρθουν οι αποκριές και το έθιμο του Λαζάνη για να ακούσω τσαμπούνες. Το έθιμο αυτό απαιτεί από τους καρναβαλιστές να ντύνονται με διάφορα ρούχα, χωρίς να εκπροσωπούν κάτι συγκεκριμένο. Το μόνο που απαιτείται είναι να κρύψουν το πρόσωπό τους.
-Ποιο είναι το αγαπημένο σου παραδοσιακό φαγητό του νησιού;
Το κολόπι. Σκεπαστή πίτα με σπανάκι, ρύζι, άνηθο και κρεμμυδάκι.
-Ποιο είναι για σένα το πιο όμορφο μέρος του νησιού;
Βρίσκω πολύ όμορφη τη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, που βλέπει στη Τζια, δηλαδή από το Κάστρο ως την Κολώνα. Είναι μέρη που δεν τα ξέρουν ακόμα.
-Τι σου λείπει από το νησί;
Μου λείπουν άνθρωποι που να αγαπούν και να σέβονται τον τόπο, από τα έθιμα και τη μουσική, ως το περιβάλλον και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σπιτιών.
-Ποιο είναι το μεγαλύτερό σου όνειρο;
Ονειρεύομαι να καταφέρω τρία πράγματα: Να διατηρήσω την οικογενειακή ευτυχία, να συνεχίσω να εξελίσσομαι στο παίξιμο της τσαμπούνας και να φτιάξω παραδοσιακά σπίτια, εφαρμόζοντας τις ιδέες μου.
Ραφαέλος Γριμανέλης, ένας ρομαντικός καλλιτέχνης, οργανοπαίχτης τσαμπούνας που σίγουρα θα σας μαγέψει με τον ήχο της.
