«Το μέτρο της δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών και οποιουδήποτε είδους περιουσιακών στοιχείων αντίκειται σε μια σειρά άρθρων του Συντάγματος, καθώς και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ».
Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Αντισυνταγματική έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας -στην απόφαση του 1260/2015, ακολουθώντας πρόταση της Ολομέλειας (ΣτΕ 3316/2014)- την επιβολή του διοικητικού μέτρου της δέσμευσης του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας εταιρείας από το ΣΔΟΕ, επειδή στηρίζεται στο άρθρο 30 παρ. 5 περ. ε’ του Ν. 3296/2004, που αντίκειται στα άρθρα 5 παρ. 1, 17 παρ. 1, 25 παρ. 1 του Συντάγματος και του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Πιο συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 30 παρ. 5 περ. ε’ του ν. 3296/2004, το ΣΔΟΕ προβαίνει μεταξύ άλλων σε «Δεσμεύσεις, σε ειδικές περιπτώσεις διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου ή περιπτώσεις οικονομικού εγκλήματος και μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου, τραπεζικών λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων, με έγγραφο του Προϊσταμένου της αρμόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων, ενημερώνοντας για την ενέργεια αυτή, εντός είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, τον αρμόδιο Εισαγγελέα».
«Το κατά την διάταξη του άρθρου 30, παρ.5 περ. ε’ του Ν.3296/2004 μέτρο της δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών και οποιουδήποτε είδους περιουσιακών στοιχείων αντίκειται σε μια σειρά άρθρων του Συντάγματος (άρθρα 5 παρ. 1, 17 παρ. 1, 25 παρ. 1) καθώς και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ»
Στην υπό κρίση υπόθεση, το ΣΔΟΕ προέβη σε έλεγχο στις οικονομικές δραστηριότητες και συναλλαγές μιας εταιρείας, στελεχών αυτής και λοιπών εμπλεκομένων προσώπων για διερεύνηση υποθέσεως εκτεταμένης φοροδιαφυγής και νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε, πως, μέτοχος και νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας προέβη σε νομιμοποίηση παράνομων εσόδων (εικονικά φορολογικά στοιχεία). Η διαπίστωση οδήγησε στην δέσμευση του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας της εταιρείας με πράξη του ΣΔΟΕ, την ακύρωση της οποίας ζήτησε η εν λόγω εταιρεία ενώπιον του ΣτΕ.
Το ΣτΕ, λοιπόν, ακολουθώντας τα λεγόμενα της Ολομέλειας (ΣτΕ 3316/2014), έκρινε, πως το κατά την διάταξη του άρθρου 30, παρ.5 περ. ε’ του Ν.3296/2004 μέτρο της δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών και οποιουδήποτε είδους περιουσιακών στοιχείων, συνεπαγόμενο σοβαρή επέμβαση σε συνταγματικώς προστατευόμενα αγαθά του ελεγχόμενου προσώπου και ειδικότερα στα περιουσιακά δικαιώματα και την οικονομική και επαγγελματική ελευθερία του, αντίκειται σε μια σειρά άρθρων του Συντάγματος (άρθρα 5 παρ. 1, 17 παρ. 1, 25 παρ. 1) καθώς και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου).
«Η πράξη της δέσμευσης στερείται νόμιμου ερείσματος, αφού αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ και άρα μένει ανεφάρμοστη»
Και αυτό, επειδή, «αν και με το μέτρο αυτό εξυπηρετείται σκοπός δημοσίου συμφέροντος, (δηλαδή η διατήρηση των περιουσιακών στοιχείων του ελεγχόμενου προσώπου για να είναι δυνατή η ικανοποίηση των αξιώσεων του Δημοσίου κατ’ αυτού σε περίπτωση διαπιστώσεως, βάσει του πορίσματος σχετικής έρευνας, της εκ μέρους του τελέσεως της πιθανολογηθείσας παραβάσεως, καθώς και η διασφάλιση των αναγκαίων στοιχείων για την έρευνα), εν τούτοις δεν διαγράφονται στον νόμο κατά τρόπο σαφή και αντικειμενικό οι προϋποθέσεις της δεσμεύσεως των περιουσιακών στοιχείων, αλλ’ αντιθέτως, με την χρήση αόριστων εννοιών, καταλείπεται ευρύτατο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στην Διοίκηση. Επιπλέον δε, παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας, διότι δεν τίθεται από τον νόμο περιορισμός, ως προς την έκταση των περιουσιακών στοιχείων, που επιτρέπεται να τίθενται υπό δέσμευση από την Διοίκηση, ούτε, κυρίως, ως προς την χρονική διάρκεια της δεσμεύσεως, ενώ δεν ρυθμίζεται ειδικότερα η διαδικασία της επιβολής και της άρσης της δεσμεύσεως των περιουσιακών στοιχείων, με πρόβλεψη διαδικαστικών εγγυήσεων ανάλογων προς τη σοβαρότητα του λαμβανόμενου μέτρου.»
Επομένως, δεδομένου, ότι η πράξη της δέσμευσης στερείται νόμιμου ερείσματος, αφού η διάταξη του άρθρου 30 παρ. 5 περ. ε’ του Ν. 3296/2004 αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ και άρα μένει ανεφάρμοστη, το ΣτΕ έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης της πράξη τους ΣΔΟΕ, με την οποία αποφασίστηκε η δέσμευση του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας της αιτούσης.
