Επίσημο δείπνο παρέθεσε ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας κ. Frank-Walter Steinmeier και η κα Elke Büdenbender προς τιμήν του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και της κας Βλασίας Παυλοπούλου.
Ακολούθησε προσφώνηση κ. Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και αντιφώνηση κ. Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως και συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με Έλληνες ανταποκριτές/δημοσιογράφους. Παρακάτω παρουσιάζουμε, σημεία αντιφώνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το επίσημο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας
Κύριε Πρόεδρε, Φίλε Frank-Walter,
Κύριε Πρόεδρε, Φίλε Frank-Walter,
Χαίρομαι ιδιαιτέρως που ξαναβρίσκομαι στο Βερολίνο μόλις ενάμιση χρόνο μετά την προηγούμενη επίσημη επίσκεψή μου, κατά την οποίαν είχα πολύ χρήσιμες και εποικοδομητικές συνομιλίες με τον τότε Πρόεδρο της μεγάλης Χώρας σας και Φίλο, κ. Γιοαχίμ Γκάουκ. Η ευγενική σας πρόσκληση να επισκεφθώ εκ νέου την Γερμανία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα -για την οποία και σας εκφράζω τις θερμότατες ευχαριστίες μου- μου προσφέρει την δυνατότητα ν’ ανταποδώσω την προηγηθείσα, πρόσφατη δική σας επίσκεψη στην Ελλάδα, την οποία, μάλιστα, κατά προτεραιότητα πραγματοποιήσατε εντός μικρού χρόνου από την ανάληψη των υψηλών σας καθηκόντων ως Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Θεωρώ εξόχως σημαντικό το ότι μας δίνεται η ευκαιρία να συνομιλήσουμε εκ βαθέων και ειλικρινώς -όπως πάντοτε άλλωστε κάναμε σε όλες τις ως τώρα συναντήσεις μας- για την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας των δύο Λαών μας, με σκοπό την διαμόρφωση σχέσεων αμοιβαίας κατανόησής τους αλλά και ευρύτερης συναντίληψής τους σε σειρά θεμάτων που αφορούν τις διμερείς μας σχέσεις, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Διότι είναι το κοινό μας όραμα για την Ευρώπη το στοιχείο εκείνο, που συνδέει πρωτίστως και αρρήκτως το μέλλον των δύο Λαών μας. Για την πραγμάτωση αυτού του κοινού μας μέλλοντος, οφείλουμε να συνεργασθούμε ενεργώς, σε πνεύμα αλληλοκατανόησης και σε βάθος χρόνου.
- Το 2017 είναι μια χρονιά κρίσιμη για την όλη εξέλιξη της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις σε κράτη-μέλη της προσδιόρισαν ή θα προσδιορίσουν την στάση τους σε σχέση με τις ευρύτερες ευρωπαϊκές προοπτικές τους. Στις ήδη διεξαχθείσες εθνικές εκλογές στην Ολλανδία, όπως και στις προεδρικές εκλογές στην Γαλλία, οι δυνάμεις του λαϊκισμού, ο οποίος αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την Δημοκρατία σ’ εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο, ηττήθηκαν, ενώ επικράτησαν οι πολιτικές δυνάμεις του μέτρου και της σύνεσης, της πίστης στον κοινοβουλευτισμό και στην Ευρώπη. Νίκησαν όσοι εναντιώθηκαν στον ευρωσκεπτικισμό αλλά και στην μισαλλοδοξία, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Είμαι απολύτως βέβαιος, γνωρίζοντας την δημοκρατική παράδοση του Γερμανικού Λαού και την εκ μέρους του έμπρακτη συνειδητοποίηση των βαρύτατων τραυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας, ότι οι προσεχείς γερμανικές εκλογές θα δώσουν ηχηρή απάντηση τους λαϊκιστές εχθρούς του κοινού μας Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος και του αντίστοιχου Ευρωπαϊκού Οράματος.
- Με δεδομένο, όμως, ότι άντεξαν και αντέχουν οι λαοί της Ευρώπης στην επίθεση του λαϊκισμού, προβάλλει μεγάλη η ευθύνη των Πολιτικών Ηγεσιών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την θεσμική θωράκισή της έναντι του λαϊκισμού αλλά και άλλων, εξίσου επικίνδυνων, κοινωνικο-πολιτικών και οικονομικών φαινομένων. Οφείλουμε, λοιπόν, να εργασθούμε όλοι μας προς την κατεύθυνση της θεσμικής ολοκλήρωσης του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, την οποία πριν απ’ οτιδήποτε άλλο επιτάσσει η κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα. Ταυτότητα, η οποία στηρίζεται ιδίως στις αντηρίδες του κοινού μας Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Και αυτό σηματοδοτούν, μ’ εμβληματικό τρόπο, τα αυριανά εγκαίνια της Έκθεσης «Documenta 14» στο Κάσσελ. Όπου η Ελλάδα προσφέρει τον δικό της «πολιτισμικό οβολό», τον οποίο μάλιστα έχει ονομάσει «Αντίδωρον», θέλοντας έτσι ν’ ανταποδώσει συμβολικώς την μεγάλη τιμή που έγινε προσφάτως στην Ελλάδα, με το να φιλοξενηθεί στην Χώρα μας, βγαίνοντας για πρώτη φορά από την δημιουργία της το 1955 εκτός Γερμανίας, η έκθεση «Documenta».
ΙΙΙ. Εμείς οι Ευρωπαίοι, έχουμε χρέος έναντι της Ιστορίας μας και του Πολιτισμού μας να καταστήσουμε σαφές, urbi et orbi, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διαδραματίσει τον δικό της πλανητικό ρόλο. Η άποψη που έχει διατυπωθεί από κάποιους μελετητές της διεθνούς πολιτικής ότι μεταπολεμικά η Ευρώπη ζει στον «καντιανό κόσμο της Ειρήνης» και της «ατομικής» της ευημερίας και αποφεύγει την ανάμειξή της στην επίλυση ακανθωδών προβλημάτων πέραν των συνόρων της, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που έχουν αναλάβει το αποκλειστικό βάρος της υπεράσπισης της διεθνούς ασφάλειας μέσα σ’ ένα «χομπσιανό» διεθνές περιβάλλον -οπότε εκπληρώνουν μόνες τους τον ρόλο του «πυροσβέστη» των «επικίνδυνων πυρκαγιών» που εκδηλώνονται σε κάθε γωνιά της Γης- δεν ευσταθεί. Ιδίως σήμερα, που η πολυπλοκότητα των προβλημάτων και η εμφάνιση των συνεπειών τους σε πλανητική κλίμακα δεν επιτρέπει τέτοιον καταμερισμό ρόλων και ευθυνών αλλά, αντιθέτως, επιτάσσει την στενή συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό ισχύει, ασφαλώς, όχι μόνον όσον αφορά την κατάσβεση των εστιών πολέμου σε διάφορες γωνιές της Γης και την πάταξη της διεθνούς τρομοκρατίας, αλλά περιλαμβάνει και την αναζήτηση τρόπων και μέσων για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης που έχουν τεθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, την διευκόλυνση της επιχειρηματικής συνεργασίας στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, την συνεργασία στον ενεργειακό τομέα (που ασφαλώς αφορά σε σημαντικό βαθμό την Ελλάδα), την επίλυση του προβλήματος της Κλιματικής Αλλαγής, την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού και πρωτίστως του τεράστιου προσφυγικού προβλήματος, υπό όρους Ανθρωπισμού και Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Η δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την πραγμάτωση αυτής της πλανητικής αποστολής εδράζεται, κατά κύριο λόγο, στον Πολιτισμό της. Τον Πολιτισμό εκείνον ο οποίος μπορεί να εκπέμψει σ’ ολόκληρη την Ανθρωπότητα, με τον πιο ηχηρό τρόπο, το μήνυμα της υπεράσπισης των αρχών του Ανθρωπισμού, της Ειρήνης, της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, ιδίως δε της Κοινωνικής Δικαιοσύνης.
- Ανεξαρτήτως από το ποια συμπαράσταση θα έχει, εντέλει, η Ευρωπαϊκή Ένωση -και θεωρώ ότι είναι προς όφελος των ΗΠΑ να κατανοήσουν ότι η στενή συνεργασία τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση διευκολύνει, τα μέγιστα, την εκπλήρωση και του δικού τους πλανητικού ρόλου- πρέπει να φέρει σε πέρας την αποστολή, που προκύπτει από τον προαναφερόμενο πλανητικό της ρόλο, έστω και μόνη. Τούτο όμως προϋποθέτει μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση. Και για να γίνει ακόμη πιο ισχυρή η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προχωρήσει, πέρα από την νομισματική και οικονομική, και στην θεσμική της δημοκρατική ενοποίηση. Να αποκτήσει ομοσπονδιακή δομή που βασίζεται στην Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία. Διότι το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα δημιουργήθηκε από τους ιδρυτές του, μετά τις εφιαλτικές εμπειρίες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, με σκοπό να φθάσει ως την τελική του ολοκλήρωση, δηλαδή την πλήρη ενοποίησή του με την μορφή ομοσπονδιακής διακυβέρνησης υπό θεσμικούς όρους Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας.
Α. Η ως άνω διαπίστωση οδηγεί στο, νομοτελειακό, συμπέρασμα ότι αν η ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν ολοκληρωθεί, η παρεπόμενη στασιμότητα οδηγεί, επίσης νομοτελειακώς, στον κίνδυνο διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρχής γενομένης από τον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη. Και τούτο διότι η επιβίωση και η εν γένει προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης εξαρτώνται όχι μόνον από την οικονομική και τη νομισματική πρόοδο, αλλά πρωτίστως από την αντοχή των θεσμών του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος οι οποίοι, από την φύση τους, είναι οι μόνοι που μπορούν να εγγυηθούν πέρα από την σταθερότητα και την ίδια την ευρωπαϊκή ενοποίηση, τόσον ως στόχο όσο και ως διαδικασία.
Β. Εξ αυτού συνάγεται ότι προκειμένου να καταστεί εφικτή η ευρωπαϊκή ενοποίηση –άρα και η συνακόλουθη, εκ φύσεως, νομισματική και οικονομική ενοποίηση- πρέπει να παραμείνουν όρθιες οι θεμελιώδεις θεσμικές αντηρίδες, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η προοπτική δημιουργίας μιας ενωμένης Ευρώπης υπό όρους –όπως ήδη τόνισα- Ομοσπονδίας και Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας.
- Προς την κατεύθυνση διασφάλισης αυτής της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα θα κάνει αυτό που της αναλογεί, καθόσον ανέκαθεν υπήρξε πιστή στις ιδρυτικές αρχές και αξίες που βρίσκονται στα θεμέλια του Ευρωπαϊκού Θεσμικού Οικοδομήματος, τις οποίες μάλιστα υπηρετεί με απαρέγκλιτη συνέπεια και αδιατάρακτη συνέχεια.
Α. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστική η προσήλωση και αφοσίωση στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας τόσο της μεγάλης πλειοψηφίας των δημοκρατικών Πολιτικών Δυνάμεων του Τόπου μας, όσο και της μεγάλης πλειοψηφίας του Λαού μας, παρά τα βάρη τα οποία αυτός επωμίσθηκε για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, βάρη που δεν αντιστοιχούν μόνο σε δικά του λάθη. Και τούτο συμβαίνει διότι οι Έλληνες, στην συντριπτική τους πλειονότητα, αισθάνονται ότι είναι Ευρωπαίοι, όχι κατά τύχη ή από επιλογή μεμονωμένων πολιτικών που έτσι αποφάσισαν για το μέλλον της Χώρας, αλλά για λόγους βαθύτατα πολιτισμικούς, σχεδόν υπαρξιακούς. Η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση οριστικά και αμετάκλητα διότι η ίδια δεν διανοείται τον εαυτό της εκτός αυτής, με τον ίδιο τρόπο που δεν νοείται Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα ως σταθερό και αναπόσπαστο μέλος της.
Β. Αναμένει όμως η Χώρα μου, ιδίως τώρα που είναι έτοιμη να υπερβεί την κρίση, έχοντας εκπληρώσει στο ακέραιο τις υποχρεώσεις της, την Αλληλεγγύη των Εταίρων της και την εκπλήρωση των δικών τους υποχρεώσεων, αφού η αρχή pacta sunt servanda είναι θεμελιώδης ευρωπαϊκή αρχή, της οποίας η συνεπής εφαρμογή είναι προϋπόθεση της διατήρησης της αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια στάση απέναντι στην Ελλάδα επιβάλλεται από τις ίδιες τις καταστατικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Πρόκειται για αυτονόητη μεταξύ Εταίρων συμπεριφορά αλληλεγγύης, που δεν ενέχει κανένα στοιχείο υπερβολικής αξίωσης εκ μέρους μας, και την οποία, εμείς οι Έλληνες, θαρρώ πως δικαιούμεθα σήμερα από τους Εταίρους μας.
Κύριε Πρόεδρε, Φίλε Frank-Walter,
Με αυτές τις σκέψεις, και αφού σας ευχαριστήσω εκ νέου για την θερμή φιλοξενία σας, εύχομαι σ’ εσάς προσωπικώς υγεία και δύναμη κατά την εκπλήρωση των υψηλών σας καθηκόντων. Και στον Φίλο Γερμανικό Λαό μεταφέρω το ειλικρινές μήνυμα του Ελληνικού Λαού για ευημερία και πρόοδο σε όλους τους τομείς.
