Μιλά σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας κ. Κώστας Βεργόπουλος.
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη.
«Οπωσδήποτε η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο για την εφαρμογή πολιτικών λιτότητος στην Ευρώπη και την αποδιάρθρωση των αγορών εργασίας και του κοινωνικού κράτους. Όμως, σας είπα ήδη ότι τις συνέπειες από αυτόν τον δήθεν «μονόδρομο» πληρώνουν σήμερα ακριβά όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες και υποχρεώνονται πλέον να αναζητούν άλλες επιλογές με λιγότερο κόστος. Ο «μονόδρομος» δεν ήταν καν δρόμος. Και η ανταγωνιστικότητα δεν κατακτάται με περικοπές μισθών και συντάξεων και ελαχιστοποίηση του βιωτικού επιπέδου των εργαζομένων. Αυτά μεταξύ των άλλων δηλώνει σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο κ. Κώστας Βεργόπουλος , καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστημίου VIII του Παρισιού. Ο Κώστας Β. Βεργόπουλος γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, οικονομικές και πολιτικές επιστήμες στη Σορβόννη. Διδάκτωρ οικονομικών επιστημών (Doctorat d’ Etat) του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Επισκέπτης καθηγητής σε Πανεπιστήμια της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Διεθνής εμπειρογνώμων στα Ηνωμένα Έθνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έργα του ιδίου:”Το Αγροτικό Ζήτημα στην Ελλάδα” (Εξάντας, 1975).”Ο Δύσμορφος Καπιταλισμός” (σε συνεργασία με τον Samir Amin, Παπαζήσης, 1975). “Κράτος και Οικονομική Πολιτική” στον 19ο Αιώνα (Εξάντας,1978). “Εθνισμός και Οικονομική Ανάπτυξη” (Εξάντας, 1979). “Η Ελλάδα σε εξέλιξη” (διεύθυνση, Εξάντας, 1985). “Οι Νέες Τεχνολογίες στην Ευρωπαϊκή Οικονομία Τροφίμων” (Βρυξέλλες, 1986). “Η Απο-ανάπτυξη σήμερα” (Εξάντας, 1987). Εκδόσεις των έργων του κυκλοφορούν επίσης στα γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά, ολλανδικά, κινέζικα.
Η συνέντευξη
–Πού βαδίζει πλέον η Ευρώπη; Θα υπάρχει μόνο μια οικονομική υπερδύναμη, δηλαδή η Γερμανία που θα επιβάλλει πάντα αυτά που θέλει; Γιατί οι λαοί δεν ξεσηκώνονται;
« Πού βαδίζει η Ευρώπη; Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα. Ενόσω συνεχίζει στη σημερινή επιλογή της λιτότητος, βαδίζει προς το αδιέξοδο και την αυτοκαταστροφή της, αλλά συμπαρασύρει σε αυτό και τον υπόλοιπο πλανήτη. Η Ευρώπη σήμερα έχει επιλέξει την οδό της αυτο-παρακμής της, όμως όχι επειδή αυτό είναι δήθεν μονόδρομος ούτε επειδή αυτός ο δρόμος ήταν δήθεν αναγκαίος, ούτε, ακόμη λιγότερο, επειδήτην οδηγεί κάπου, οπουδήποτε. Ο μόνος που κερδίζει, προσωρινά πάντα, είναι τα χρηματιστικά και κερδοσκοπικά κεφάλαια, εις βάρος των κοινωνιών, ακόμη και εις βάρος των επιχειρήσεων. Το γυμνό και αφηρημένο χρήμα στην αποθέωσή του. Η Γερμανία δεν είναι ομόφωνη σε αυτή την επιλογή: υπάρχουν ισχυρότατες κοινωνικές αντιστάσεις, αλλά και πολιτικές. Εάν η Μέρκελ χειρίζεται την Ευρώπη εθνικιστικά, οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Οικολόγοι και η Αριστερά, που αποτελούν την πλειοψηφία, μάχονται για περισσότερο ευρωπαϊκή διαχείριση. Ασφαλείς προβλέψεις δεν υπάρχουν. Ωστόσο, εφόσον η σημερινή επιλογή οδηγεί σε ευρωπαϊκό και γερμανικό αδιέξοδο, είναι λογικό να υποθέσει κάποιος ότι αυτός δρόμος δεν είναι διατηρήσιμος, ακόμη και για τους σημερινούς εμπνευστές του».
–Πιστεύετε ακόμα πως η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την κρίση ως πειραματόζωο; Υπήρχε άλλη διαφορετική λύση; Ποια η δική σας άποψη;
«Οπωσδήποτε η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο για την εφαρμογή πολιτικών λιτότητος στην Ευρώπη και την αποδιάρθρωση των αγορών εργασίας και του κοινωνικού κράτους. Όμως, σας είπα ήδη ότι τις συνέπειες από αυτόν τον δήθεν «μονόδρομο» πληρώνουν σήμερα ακριβά όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες και υποχρεώνονται πλέον να αναζητούν άλλες επιλογές με λιγότερο κόστος. Ο «μονόδρομος» δεν ήταν καν δρόμος. Και η ανταγωνιστικότητα δεν κατακτάται με περικοπές μισθών και συντάξεων και ελαχιστοποίηση του βιωτικού επιπέδου των εργαζομένων. Η ανταγωνιστικότητα είναι ζήτημα τεχνολογίας και ποιότητος των επενδύσεων, όπως δείχνουν τα ιστορικά παραδείγματα των ΗΠΑ, της Γερμανίας και Ελβετίας. Όσο υψηλότερο είναι το εργασιακό κόστος σε μια χώρα, τόσο περισσότερο αυτό αποτελεί κίνητρο για επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου».
–Μετά το Σαρκοζί τι; Μήπως προκειται για το ίδιο προϊόν με διαφορετικό περιτύλιγμα;
«Μετά τον Σαρκοζί, τι επέρχεται; Δεν υπάρχει σίγουρη απάντηση στο ερώτημα. Εφόσον, όπως ήδη είπα η επόμενη φάση διακυβεύεται. Με την διαφορά οτι με τον Ολάντ θα διακυβευθεί υπό καλύτερους όρους για την πλευρά των λαϊκών τάξεων και των εργαζομένων, από ό,τι υπό τον Σαρκοζί. Προβάλλεται ήδη από τον Ολάντ το ζήτημα της ανάπτυξης και της άμεσης καταπολέμησης της ανεργίας. Αυτό είναι σε θέση να ανατρέψει όλη τη σειρά των θεμάτων στη μέχρι σήμερα ευρωπαϊκή ατζέντα. Οπωσδήποτε, η κινητοποίηση και επαγρύπνηση των εργαζομένων είναι προϋποθέσεις απαραίτητες για να ολοκληρωθεί αυτή η μεταλλαγή».
–Αυτές οι κοινωνικές ανισότητες που θυμίζουν έντονα στιγμές λίγο πριν το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο που θα φτάσουν; Κατά πόσο θα βαθύνουν το ρήγμα ακόμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών;
«Το ρήγμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών συνεχίζει να βαθαίνει στην εποχή μας και ιδιαίτερα οι πολύ πλούσιοι συσσωρεύουν ασταμάτητα πρόσθετο πλούτο με συνέπεια την πρόσθετη φτώχεια και ανέχεια από την άλλη πλευρά. Ωστόσο, οι πρωτοφανείς ανισότητες οδηγούν μοιραία σε αύξουσα δυσλειτουργία ολόκληρο το οικονομικό σύστημα και ιδίως η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα επι κεφαλής του οικονομικού αδιεξόδου, που περιγράφεται ως «ύφεση». Δεν χρειάζονται μεγάλοι ηγέτες για να σταματήσουν αυτόν τον κατήφορο, εφόσον το αδιέξοδο αποτελεί ήδη βασικό παράγοντα για να αλλάξει η μέχρι σήμερα επιλογή των αρχόντων και κυβερνώντων».
–Εκτιμάτε πώς ο νεοφιλελευθερισμός έχει επικρατήσει σε όλα τα σημεία καθώς φαίνεται να είναι αποδεκτός και από «σοσιαλιστικά» ευρωπαϊκά κόμματα;
«Κάθε άλλο, εκτιμώ ότι ο νεοφιλελευθερισμός έχει σήμερα τραγικά αποτύχει και δίδει δείγματα της αποτυχίας του σε όλα τα πεδία. Οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές είχαν βέβαια παγιδευθεί από τους πρώτους προ 30ετίας ήδη σε αυτόν. Όμως σήμερα οι ίδιοι, βλέποντας την γενικευμένη αποτυχία, προσπαθούν να απεμπλακούν από τις βασικές επιλογές του, όπως στη Γαλλία και Γερμανία. Το να προτάσεις την ανάπτυξη και την απασχόληση στα ελλείμματα, στο χρέος, στην ύφεση και ανεργία συνιστά ήδη την αρχή κάποιας νέας κατεύθυνσης. Και το 1930, η αλλαγή δεν ήλθε μεν απο την Αριστερά, αλλά απο τον Ρούζβελτ, όμως στη συνέχεια οι σοσιαλιστές τον υποστήριξαν στις ΗΠΑ, στη Βρετανια και μεταπολεμικά στη ηπειρωτική Ευρώπη. Το κοινωνικό κράτος που στήθηκε στην Ευρώπη μεταπολεμικά δεν θα είχε γίνει, εάν δεν υπήρχε η κοινωνική στήριξη που του δόθηκε κυρίως από τα συνδικάτα, από την πλευρά των εργαζομένων, ακόμη και αν τα κόμματα διατηρούσαν καιροσκοπικές επιφυλάξεις. Έτσι και σήμερα, το κύριο ζήτημα δεν είναι τόσο η στάση των πολιτικών κομμάτων και ηγεσιών, όσο κυρίως οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Και θα έλεγα ότι, από μια πλευρά, αυτές ευνοούνται με το ενδεχόμενο της επικράτησης του Ολάντ, παρά με μια επανεκλογή του Σαρκοζί».
