Θεσσαλονίκη: Γράφει ο Γιάννης Δελόγλου.

Το κέντρο Πολιτισμού «Χρήστος Τσακίρης» του δήμου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη γνώρισε ζωντανά ένα μέρος του πολιτισμού των Ελλήνων που έφεραν μαζί τους οι ξεριζωμένοι Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας .

Ο Σύλλογος Ποντίων Σταυρούπολης «Ακρίτες του Πόντου»και το τμήμα μουσικού εργαστηρίου παραδοσιακών οργάνων διοργάνωσαν μουσική συναυλία κάνοντας ένα μουσικό ταξίδι μα συνοδοιπόρο το πολύχορδο μουσικό όργανο τον κεμανέ.

Έτσι αναζητώντας τα Βυζαντινά ακριτικά άσματα ,τα Καππαδόκικα  ιδιόμορφα τραγούδια αλλά και το ξεχωριστό μουσικό υφολογικό μέρος του κεντρικού Πόντου (Πουλαντζάκη,Κερασούντα ,Μετάλεια και της περιοχής Βυθηνίας ) έφτασε στις μέρες μας η χαρά να τα ζήσουμε από τον μοναδικό μαέστρο παραδοσιακών οργάνων Γιώργο Πουλαντζακλή . Ο πρόεδρος του Συλλόγου «Ακρίτες του Πόντου»  κ. Παύλος  Γαλεγαλίδης τόνισε μεταξύ άλλων:  «Σήμερα το μουσικό εργαστήρι θα μας κάνει ένα μουσικό ταξίδι με συνοδοιπόρο το πολύχορδο μουσικό όργανο κεμανέ.Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για την συμμετοχή σας στις εκδηλώσεις μας και να σας προσκαλέσω και στο πενταήμερο φεστιβάλ που έχουμε «παράδοση και πολιτισμού» του ακριτικού κύκλου στις 21 έως 25 Ιουνίου στο χώρο του πρώην στρατοπέδου «Παύλου Μελά» . Ιδιαίτερη τιμή για εμάς είναι ότι παραβρίσκονται μαζί μας ,μαζί με όλους εσάς ,ο αστυνομικός υποδιευθυντής κ. Παύλος Γεωργιάδης ,ο πρώην βουλευτής κ. Γαβριήλ Αβραμίδης ,ο περιφερειακός Σύμβουλος κ. Δημήτριος Βάνης , ο εκπρόσωπος του ΔΙΣΥΠΕ  κ. Σάββας Τοπαλίδης».

Συντελεστές της μουσικής συναυλίας ήταν οι :Πέλα  Νικολαϊδου και Μελίνα Χατζηκαμάνου τραγούδι. Γιώργος Πουλαντζακλής κεμανές. Μίλτος Σπυριδόπουλος ούτι. Στέφανος Κωφίδης και Γιώργος Τσαϊρίδης κρουστά. Έπαιξαν :

 

 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΜΑΝΕΣ                                                                        ΚΕΜΑΝΕΣ   ΠΕΝΤΑΧΟΡΔΟΣ  ΜΕ  ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΕΣ

Μουσικά αποσπάσματα από τραγούδια των Καππαδοκών της Νεοκαισάρειας και της Πάφρας Ιωαννίνων (χωρίς τραγούδι).

 

  1. ΤΣΟΠΑΝΑΡ Μεικτός χορός σε δύο παραλλαγές η μια σε Χαλάι και η άλλη στα τρία με τα χέρια στις πλάτες.

 

  1. ΚΑΡ’ΟΓΛΑΝ Χορός σε τρίσημο ρυθμό ,ερωτικός χορός.

 

  1. ΙΡΑΧΑΝΗΜ (Βασιλικός) Ημικυκλικός χορός ,τον συναντάμε στα χωριά Τασλίκ και Τσουχούρ της Νεοκαισάρειας.

 

  1. ΤΙΚ ΜΠΑΦΡΑΣ.Ένας ιδιαίτερος χορός με ιδιόμορφο βαρύ χορευτικό ύφος,αλλά και ένα σημαντικό διαμάντι για τη μελωδική του γραμμή.

 

 

 

 

ΚΕΜΑΝΕΣ  ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΣ  ΜΕ  ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΕΣ

  1. ΑΓΙΩΡ ΑΓΙΩΡ ΑΦΕΝΤΗ  ΜΟΥ (ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ,ΣΙΝΑΣΟΣ)

Σε μέτρο 7/8 ,είναι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της Σινασού που τραγουδιόταν στη ομώνυμη γιορτή του Αι  Γιώργη(Από ηχογράφηση το 1930).

  1. ΑΠΟ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ(ΟΙΝΟΗ  ΠΟΝΤΟΥ)

Σε μέτρο τετράσημο , καλημέρισμα που τραγουδιόταν την παραμονή των Φώτων αλλά και ανήμερα όταν έριχναν το σταυρό στη θάλασσα .(Ηχογραφήθηκε το 1931)

 

  1. ΜΑΥΡΟΝ ΕΝΤΟΝ Ο ΟΥΡΑΝΟΝ (ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ,ΠΟΝΤΟΥ)

Σε μέτρο ελεύθερο το τραγούδι αυτό και ιδιαίτερα η μελωδία του σύμφωνα με την Θεοδωρίδου Σόνια προέρχεται από την Κερασούντα (Κεπέκ-κλισσά)σε δύο παραλλαγές στο στιχουργικό μέρος.

  1. ΑΝ’ΝΤΑΒΑΛ(χορός Σουρουντίνα)

Σε μέτρο τετράσημος αργός δετός χορός.

Ανήκει στη κατηγορία των αφηγηματικών τραγουδιών τα θέματα των οποίων βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα.

  1. ΒΕΧΩ-ΒΕΧΩ (Χορός ομάλ)

Σε μέτρο 4/4 τετράσημος αργός χορός ιδιαίτερα αγαπητός στον κεντρικό Πόντο και στα παράλια.Χρησιμοποιούνται διάφοροι παραδοσιακοί στίχοι.

  1. ΤΙΚ ΜΕΤΑΛΕΙΩΝ ΠΟΝΤΟΥ

Σε μέτρο 5/8 με έντονο υφολογικό στοιχείο όσον αφορά την μελωδία του στο συγκεκριμένο όργανο .Καταγραφή από τον ξαθάν.

 

Καταγόμενο από τα μεταλλεία του Πόντου (Μέταλλα Σερρών) με Κεμανέ.

 

 

                      ΚΕΜΑΝΕΣ  ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΣ  ΜΕ   ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΕΣ

1.  ΜΟΙΡΟΛΟΪ (ΑΤΑ-ΠΑΖΑΡ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΥΘΗΝΙΑΣ)

Σε μέτρο ελεύθερο ,με ιδιαίτερη μελωδική γραμμή ,συχνά αναφέρονται ως επικήδειος από της μοιρολογίστρες.

  1. ΤΙΚ  ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΚΗΣ (ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΚΗ ΠΟΝΤΟΥ)

Σε μέτρο 5/8 ,ένας από τους λίγους σκοπούς που διασώθηκε από την περιοχή με τον Κεμανέ.

  1. ΕΜΕΙΣ-ΕΜΕΙΣ (ΑΤΑ –ΠΑΖΑΡ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΥΘΗΝΙΑΣ)

Σε μέτρο 9/8 αργός σκοπός .Μας παραδόθηκε από κατοίκους του χωριού Ακρινή Κοζάνης με καταγωγή από το Ατά Παζάρ της Βυθηνίας.Το τραγουδούσαν στην αρχή κάθε γλεντιού.

 

ΚΕΜΑΝΕΣ  ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΣ

1. ΧΟΡΟΣ ΧΟΠΛΑΜΑ(ΕΝ’ ΤΕΡΙΣΙ ΛΕΙΛΙ)

Σε μέτρο 2/4 το ομώνυμο τραγούδι από την περιοχή της Σινασού της Καππαδοκίας ερωτικό τραγούδι .Έχει ηχογραφηθεί πρώτη φορά το 1920 στο Βόλο από Τσαρικλιώτες. Έντονη μελωδία με ρυθμικές εκρήξεις.

 

 

 

 

ΚΕΜΑΝΕΣ   ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΟΣ

1. ΚΑΡΣΙΛΑΜΑΣ  ΦΑΡΑΣΩΝ (ΟΡΓΑΝΙΚΟ)

2. ΚΑΡΣΙΛΑΜΑΣ   ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΠΟΝΤΟΥ (ΟΡΓΑΝΙΚΟ)

Καρσιλαμάς της περιοχής των Φαράσων ,όπως εκτελείται από τον Φαρασιώτη οργανοπαίκτη Φορτουνίδη Λ. με τον Κεμανέ του. Χορευόταν με τα κουτάλια εξ ου και χορός των χουλιαριών.

Δεύτερος καρσιλαμάς είναι των μεταλλείων του Πόντου σε πιο έντονο και γρήγορο ρυθμό όπως παιζόταν από τον Λεπτοκαρίδη με ανάποδο βιολί.

3. ΑΣΜΑΛΑΡΙΜ

4. ΚΟΝΙΑΛΙ

Σκοποί ιδιαίτερα αγαπητοί ,με ιδιαίτερο ύφος και μελωδία.Χορεύονταν κατά κόρον σε όλες τις εκδηλώσεις . Καταγωγή από το Ικόνιο της Λυκαονίας ξεχωριστή εκτέλεση με τον Κεμανέ.

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ