Σημαντικά στοιχεία για την ιστορική πορεία της λίμνης Κάρλα, μας δίνει το “Κέντρο Μελέτης για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς στη λίμνη Βοιβηίδα – Κάρλα” (ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ). Ειδικότερα όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Κέντρου κ. Σωτήρης Γκανάτσιος, η λίμνη Κάρλα αποτελεί διαχρονικά ένα σημείο συνάντησης του ανθρώπου με το υγρό στοιχείο, διαμορφώνοντας ένα πολιτιστικό τοπίο σε διαλεκτική σχέση με το φυσικό περιβάλλον. Σημαντικότατες είναι οι αλλαγές που υπέστη τόσο η λίμνη Κάρλα, όσο και οι πολύπαθοι κάτοικοι της περιοχής της. Ο κάρλιος πολιτισμός που άκμασε στα νερά της, χάθηκε το 1962 και οι πρώην ψαράδες προσπαθούν τα επόμενα σαράντα χρόνια να επιβιώσουν ως αγρότες και κτηνοτρόφοι. Το 2000 άρχισαν τα έργα επαναπλημμυρισμού της λίμνης στα όρια του Ν. Μαγνησίας. Την ιστορία της έτσι μπορούμε να τη χωρίσουμε σε τρεις χρονικές περιόδους.
Από σχηματισμού της έως την αποξήρανσή της
Για αιώνες αναπτύχθηκε στα νερά της ένας λιμναίος πολιτισμός, ιδιόμορφος. Οι άνδρες των παρακάρλιων χωριών για 9 μήνες μέναν σε καλύβες από λούρα και ραγάζια μέσα στη λίμνη. Ψάρευαν με δίχτυα ή κατίκια και πουλούσαν την ψαριά τους στους εμπόρους,ενώ πλήρωναν25% επί των αλιευμάτων φόρο στο Δημόσιο, αποτελώντας έτσι ένα σημαντικό έσοδο για το κράτος. Απ’ το Πάσχα ως το Δεκαπενταύγουστο, το διάστημα της λεγόμενης απεργίας, έμειναν στα χωριά τους, δίνοντας στη φύση τον απαιτούμενο χρόνο για ν’ αναπτυχθεί ο γόνος και στους εαυτούς τους το περιθώριο να συντηρήσουν τα καράβια τους, τις λεγόμενες πλατσίδες, αλλά και να χαρούν τις οικογένειές τους. Τότε ζωντάνευαν και τα χωριά της λίμνης που τον υπόλοιπο χρόνο ήταν γυναικοκρατούμενα. Ο Βάλτος ήταν σύντροφος στη δουλειά αλλά και στη διασκέδαση καθώς στα πανηγύρια και στις γιορτές όπως της Ανθισμένης Αμυγδαλιάς, όλοι έκαναν μια βαρκάδα στη λίμνη. Η Κάρλα του χθες υπήρξε ένας σημαντικότατος υδροβιότοπος όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τα Βαλκάνια. Η ορνιθοπανίδα και η ιχθυοπανίδα της ήταν πολύ πλούσια.. Πάπιες, πελαργοί, τσικνιάδες, κορμοράνοι, πελεκάνοι, φοινικόπτερα, γριβάδια, πλατίτσες, μπίζια, κυπρίνοι, γωβιοί και χέλια ήταν ο θησαυρός της Βοιβηίδας που έθρεψε τον παρακάρλιο και όχι μόνο πληθυσμό.
1962-2000. Η Κάρλα ως πεδιάδα
Με κρατική απόφαση η λίμνη αποξηραίνεται. Με την αποστράγγιση των νερών της το οικοσύστημα και το μικροκλίμα της περιοχής άλλαξαν. Τα ψάρια και τα πουλιά της χάθηκαν , η υπόγεια υδροφορία πέφτει. Ο Βάλτος γίνεται κάμπος και οι ψαράδες αγρότες και κτηνοτρόφοι. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από αγώνες των ανθρώπων της Κάρλας για αγροτική αποκατάσταση. Να πάρουν τη γη που τους ανήκε κατά κυριότητα. Δημιουργούνται Σύλλογοι ακτημόνων –πρώην αλιέων σε όλα τα παρακάρλια χωριά της Μαγνησίας και της Λάρισας. Εκδίδονται Νόμοι. Οι στόχοι όμως για Αγροτική αποκατάσταση των ακτημόνων δεν επιτεύχθησαν, παρόλο που ειδικά ο Νόμος 1341/83, εξακολουθεί μέχρι σήμερα. Η λεκάνη της λίμνης δίνεται κατά χρήση στους ακτήμονες για καλλιέργεια σιτηρών ,ενώ για 6 μήνες κάθε χρόνο η Πολιτεία εκμίσθωνε τα εδάφη αυτά στους κτηνοτρόφους της περιοχής.
Επαναπλημμυρισμός της Κάρλας
Αυτή η περίοδος αρχίζει από το 2000 και συνεχίζει στο μέλλον και αφορά μόνο το Ν. Μαγνησίας. Μετά από κρατική παρέμβαση επέρχεται και πάλι για δεύτερη φορά η ανατροπή της ζωής των Κάρλιων ανθρώπων. Από το χώρο της πρώην λίμνης αποβάλλονται αγρότες και κτηνοτρόφοι .Οι κοινωνικοί πλέον αγώνες των ανθρώπων της Κάρλας κατά την περίοδο αυτή συνεχίζονται ακολουθώντας τη δικαστική οδό με κύριο αίτημα την κοινωνική αποκατάσταση. Τα έργα για τον επαναπλημμυρισμό μέρους της πρώην λίμνης βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε εξέλιξη.
Από το Φεβρουάριο του 2009 άρχισε να γεμίζει η λίμνη και πάλι με νερό , αλλά και με ψάρια, καθώς ο γόνος των ψαριών ζει ως και 100 χρόνια. Πουλιά έχουν έρθει στην περιοχή και φαίνεται έτσι η δύναμη της φύσης για αποκατάστασή της. Απομένει να γίνουν έγκαιρες και οργανωμένες ενέργειες για την ολοκλήρωση του έργου, οι οποίες όμως θα λύνουν και δε καλύπτουν ή θα αντιμετωπίζουν αποσπασματικά τα προβλήματα που οπωσδήποτε αναφύονται με τη δημιουργία της λίμνης (έλλειψη βοσκοτόπων, ποιότητα νερού, αποκατάσταση ακτημόνων…) Στόχος και ελπίδα είναι η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος στα πλαίσια των αρχών της αειφορίας. Έτσι, σημειώνει ο κ. Γκανάτσιος, με τις διαμορφωθείσες συνθήκες τα χρόνια μετά την αποξήρανση προβάλλει το συλλογικό αίτημα για τη δημιουργία της Νέο-βοιβηϊδας.
Το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ.
Το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με έδρα το Βόλο και παραρτήματα στη Λάρισα και στο Δ.Δ.Καναλίων του Δ. Κάρλας, όπου λειτουργεί μόνιμο εκθεσιακό χώρο του Κάρλιου Λιμναίου Πολιτισμού, που είναι το Μουσείο Λημναίου Πολιτισμού Κάρλας. Δραστηριοποιείται σε τομείς όπως, η σπουδή ,έρευνα ,μελέτη και προστασία του περιβάλλοντος, του πολιτισμού και της ιστορίας της περιοχής διαχρονικά και σε όλη την έκτασή της -η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση-η μελέτη κοινωνικών προβλημάτων-η συνεργασία με Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου-η διοργάνωση συνεδρίων, σεμιναρίων, ημερίδων κ.τ.λ. καθώς και η έκδοση εντύπων.
