Σε μια λιτή τελετή που διοργάνωσαν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 10 Δεκεμβρίου 2013, επιδόθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, για εκδόσεις του έτους 2012. Ανάμεσά τους και ο συνεργάτης της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Μάριος Μιχαηλίδης, στον οποίο απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για εκδόσεις 2012, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, για το έργο Ο ανακριτής (εκδόσεις Γαβριηλίδης).
Ο Μάριος Μιχαηλίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε στην Αθήνα (Φιλοσοφική Σχολή) και απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Arkansas, ΗΠΑ. Ποιήματά του πρωτοδημοσιεύτηκαν στη Μαθητική Εστία του Παγκυπρίου Γυμνασίου, στο λογοτεχνικό περιοδικό Λόγος και Τέχνη, καθώς επίσης στην Ανθολογία Νέοι Κύπριοι Ποιητές, Ρ.Ι.Κ., 1969. Από το 1975 ζει μόνιμα στην Αθήνα και εργάζεται ως καθηγητής φιλόλογος, στην Ιδιωτική Εκπαίδευση (Εκπαιδευτήρια Δούκα) . Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ανακοινώνουν τα
αποτελέσματα του διαγωνισμού για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για εκδόσεις του έτους
2012:
ΠΟΙΗΣΗ:
Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις 2012, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της
Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στην Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου για το έργο της Ο Νώε στην
πόλη (εκδόσεις Πλανόδιον).
Σκεπτικό βράβευσης:
Η ποιήτρια χρησιμοποιεί την αλληγορία του κατακλυσμού του Νώε για να μνημειώσει το δράμα
μιας χειμαζόμενης πόλης, υιοθετώντας το πολύμορφο είδος του «πεζού ποιήματος» που
σπανίζει στην κυπριακή ποιητική παραγωγή. Η πόλη, στην οποία αναγνωρίζουμε την παλιά
Λευκωσία, σπαράσσεται από τα πλήγματα που της επισώρευσε η ιστορία, όπως σε μια βιβλική
καταστροφή: πόλεμος, προσφυγιά, οικονομική ανέχεια, γήρας, αποτυπώνονται στα ερειπωμένα
κτίσματα όσο και στο ανθρώπινο τοπίο. Άνθρωποι του περιθωρίου, πόρνες, μετανάστες,
φαντάροι, μοναχικοί, ανάπηροι, σκιαγραφούνται σε μικρά πορτραίτα που συγκεφαλαιώνουν τον
πόνο και τον κατατρεγμό. Η ποιήτρια, στραμμένη σ’ αυτόν τον κόσμο των ταπεινών και
καταφρονεμένων, αποτυπώνει σε χαμηλόφωνους λυρικούς τόνους την ανθρώπινη βάσανο
απηχώντας τη συμβολική γλώσσα των Γραφών. Θρηνητική και δεητική, η συλλογή λειτουργεί
μεταφορικά ως κιβωτός λέξεων στην οποία διασώζεται η ανθρώπινη ευαισθησία προς τον
συμπάσχοντα.
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ:
Το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για εκδόσεις 2012, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση
της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Πάνο Ιωαννίδη για το έργο του Κοάζινος (εκδόσεις
Αρμίδα).
Σκεπτικό βράβευσης:
Ο Κοάζινος συνδυάζει με ξεχωριστή τέχνη και πρωτοτυπία το μυθιστόρημα εφηβείας ή
ενηλικίωσης με τις μοντέρνες τάσεις της πεζογραφίας που δίνουν έμφαση στη μνήμη και στο
προσωπικό βίωμα. Ο συγγραφέας αναπλάθει σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση τη ζωή ενός
παιδιού που ενηλικιώνεται στην Κύπρο κάτω από τις σκληρές συνθήκες της δεκαετίας του ’50.
Οι περιπέτειες και οι αναζητήσεις της εφηβείας στο περιβάλλον μιας μικροαστικής οικογένειας
κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατικής διακυβέρνησης δίνουν το έναυσμα για μια εξαιρετικά
πλούσια νωπογραφία της κυπριακής κοινωνίας. Ο συγγραφέας, υιοθετώντας την οπτική της
μικροϊστορίας, τινάζει τη σκόνη από θραύσματα μνήμης και τα ενώνει με φαντασία και τέχνη για
να συνθέσει ένα είδος πατριδογνωσίας της Αγγλοκρατούμενης Κύπρου τα πρώτα μεταπολεμικά
χρόνια στην Λευκωσία, την Κερύνεια και τη Μόρφου. Βασικό στοιχείο της πλοκής είναι η
προσπάθεια του πατέρα να βρει έναν κρυμμένο θησαυρό από την εποχή των Ρωμαίων με τη
βοήθεια ξένων και Κυπρίων πνευματιστών, στοιχείο που προσδίδει στο μυθιστόρημα τη
συμβολική διάσταση της υπαρξιακής αναζήτησης νοήματος. Χάρη στην τέχνη της αποτύπωσης
των πολιτισμικών τεκμηρίων, καθώς και χάρη στα πορτραίτα απλών όσο και ξεχωριστών
ανθρώπων, το μυθιστόρημα Κοάζινος διασώζει μια Κύπρο στην οποία «το θαύμα λειτουργεί
ακόμη».
ΔΙΗΓΗΜΑ:
Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για εκδόσεις 2012, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της
Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στο Μάριο Μιχαηλίδη για το έργο Ο ανακριτής (εκδόσεις
Γαβριηλίδης).
Σκεπτικό βράβευσης:
Το βιβλίο Ο ανακριτής ανήκει στην κατηγορία του εκτεταμένου διηγήματος, τη νουβέλα. Στις
σελίδες του συμπυκνώνεται μια ολόκληρη και κρίσιμη για το νεότερο ελληνισμό εποχή (Χούντα
– Πολυτεχνείο – τραγωδία της Κύπρου – Μεταπολίτευση). Η σφιχτοδεμένη πλοκή του, μεταξύ
ονειρικής ψευδαίσθησης κι εφιαλτικής πραγματικότητας, αναπτύσσεται με αντίστοιχες
φωτοσκιάσεις πεζού και ποιητικού λόγου. Οι κύριοι άξονες του βιβλίου, η ανατομία της σχέσης
θύτη και θύματος και ο παραλογισμός της εξουσίας, αποδίδονται μέσα σε μια περίτεχνη
μυθοπλαστική σύλληψη που ξεπερνά τα όρια της ατομικής εμπειρίας. Η περίτεχνη γλώσσα και
ο ρυθμός του βιβλίου, που κινείται σε ένα εξωτερικό και ένα εσωτερικό επίπεδο, πότε
πολυφωνικά και πότε υποδόρια, μαρτυρούν ένα συγγραφέα με άρτια τεχνική γνώση.
Αξιοπρόσεχτος είναι και ο τρόπος με τον οποίο ο Μάριος Μιχαηλίδης οργανώνει αφηγηματικά
τον χρόνο. Η σπειροειδής ροή των γεγονότων και οι ανάδρομες αφηγήσεις εντείνουν την
αίσθηση της ακραίας ψυχολογικής βασάνου που υφίσταται το θύμα, έρμαιο ενός «ανακριτή» με
πολλά προσωπεία. Στον εφιαλτικό κόσμο της νουβέλας οι φίλοι μπερδεύονται με τους
προβοκάτορες και τους προδότες, οι ταυτότητες συγχέονται ενώ τα ιστορικά γεγονότα αποκτούν
πολυεπίπεδες σημασίες και ανακαλούν στιγμές της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Παράλληλα
στο βιβλίο διερευνάται στοχαστικά και διακριτικά τόσο ο μύθος, όσο και το φιλοσοφικό ερώτημα
περί των ορίων της πραγματικότητας και της φαντασίας.
