Του συνεργάτη της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Ε. Α. Πάσχου Καθηγητή  Φυσικής του Πανεπιστημίου Dortmund και αντεπιστέλλων μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

 

Η πρόσφατη ιστορία δείχνει σαφώς ότι οι κανόνες της αγοράς προσδιορίζουν την οικονομική κατάσταση μιας χώρας. Μετά την βιομηχανική επανάσταση κέντρο ανάπτυξης είναι η Δύση με βάση την ελεύθερη οικονομία. Κατά καιρούς χώρες της Ευρώπης χρεώθηκαν υπερβολικά, αλλά σε χρόνους ευημερίας μαζί με την ανάπτυξη νέων βιομηχανιών ξεπλήρωσαν τα χρέη τους. Ιστορικά αυτό συνέβηκε σε πλούσιες χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία. Δηλ. τα μεγάλα χρέη Ευρωπαϊκών χωρών μπορούν να πληρωθούν όταν υπάρχει σημαντική και κοινή ανάπτυξη. Μια εξαίρεση αυτής της πρακτικής  συνέβηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όπου τα χρέη μερικών χωρών διαγράφηκαν  και με το σχέδιο Marshall επήλθε οικονομική ανάπτυξη.

Για 70 περίπου τώρα χρόνια η Ελλάδα κινήθηκε μέσα σ’ αυτό το οικονομικό πλαίσιο. Με την είσοδο της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕU) ψήφισε και συμφώνησε σε πολλούς νόμους που κυβερνούν την Ένωση.  Σε γενικές γραμμές συμφώνησε να συναγωνισθεί με τις βιομηχανικές χώρες του Βορρά κάτι που είναι πολύ δύσκολο. Ως συνθήκες ας πάρουμε δύο κανόνες που προσδιορίζονται από τις χρηματαγορές  είναι ότι τo χρέος μιας χώρας  δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% το Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και το ετήσιο έλλειμμα του  προϋπολογισμού  να  μην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ. Αυτοί οι όροι είναι δύσκολο να εφαρμοστούν στην  Ελλάδα όπου το ΑΕΠ της υπολογίζεται ότι είναι 220 δισεκατομμύρια Ευρώ και το χρέος  320 δις, δηλ. 150% του ΑΕΠ.   Το δε ετήσιο έλλειμμα  προϋπολογισμού περίπου 9% του ΑΕΠ. Σ’ αυτή την κατάσταση η Ελλάδα δεν κατόρθωσε να βελτιώσει τα οικονομικά της, αλλά αντιθέτως χρεώθηκε περισσότερο με αποτέλεσμα η αξιοπιστία στις αγορές κατέρρευσε και βρισκόμαστε εκεί που είμαστε σήμερα. Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες  με το ζητούμενο  πως θα μπορέσουν οι χώρες αυτές να βγουν από την οικονομική κρίση. Οι Ευρωπαίοι και οι διεθνείς οργανισμοί προσπαθούν να βελτιώσουν την κατάσταση. Πρώτη προϋπόθεση είναι η πολιτική σταθερότητα της χώρας με ένα πρόγραμμα που θα είναι πραγματοποιήσιμο και πιστευτό. Τα μεγαλύτερα έξοδα της Ελλάδος είναι  η εξυπηρέτηση του χρέους (πληρωμή κεφαλαίου και επιτόκια),τα  έξοδα δημοσίων υπαλλήλων και  υπηρεσιών και τα μεγάλα εθνικά έργα που έχουν σταματήσει. Η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα είναι μεγάλη και δεν είναι αποτελεσματική. Ως δημόσιες υπηρεσίες υποτίθεται ότι εργάζονται και βοηθούν την ανάπτυξη της οικονομίας. Πολλές κυβερνήσεις ανακοίνωσαν την εξυγίανση του δημόσιου τομέα υπηρεσιών χωρίς σημαντικό αποτέλεσμα. Τα δημόσια έργα, όταν διαλέγονται προσεχτικά είναι παραγωγικά και δημιουργούν θέσεις εργασίας.  Το μεγάλο  πρόβλημα είναι το χρέος. Ήταν γνωστό ότι το χρέος περιλαμβάνει συμβόλαια τα οποία δεν είναι απόλυτα αυστηρά ώστε να μπορεί η Ελλάδα να τα διαπραγματευτεί . Αυτό επισήμαναν οικονομολόγοι δύο χρόνια πριν από το  “κούρεμa” και  πολύ αργότερα η Ελλάδα το δέχτηκε και μάλιστα με πίεση από το εξωτερικό και με την επιβολή μιας κυβέρνησης συνεργασίας. Μια κυβέρνηση με βούληση  θα μπορούσε να είχε επιτύχει το “κούρεμα” πολύ νωρίτερα προτού χειροτερεύσει η αγορά. Το κούρεμα μειώνει το έλλειμμα και φέρνει κεφάλαια με χαμηλό επιτόκιο με σκοπό την ανακεφαλαίωση της αγοράς. Ένα μέρος του κεφαλαίου πρέπει να επενδυθεί για να δουλέψουν τα καταστήματα στην αγορά. Ένα μεγάλο πρόβλημα για τα επόμενα δύο χρόνια παρουσιάζεται στον πίνακα, όπου αναφέρω τα ποσά που πρέπει να πληρώσει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια

 

Έτος            Απαιτούμενη  Πληρωμή

——–         ——————————–

2012                       48,5  δις

2013                       27,9  δις

2014                       31,8  δις

2015                       21,3  δις

2016                       15,8  δις

2017                       23,8  δις

2018                       10,3  δις

2019                       25,7  δις

——————————–

Σύνολο          205,1  δις

Τα ποσά που απαιτούνται να πληρωθούν φέτος και τα επόμενα δύο χρόνια είναι υπερβολικά και  πρέπει να  ξανασυζητηθούν (αποφεύγω σκοπίμως τη λέξη διαπραγματευθούν)  με τους εταίρους. Η Ελλάδα με τέτοια χρέη θα παραμείνει  σε στάδιο λιτότητας που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη. Οι οικονομολόγοι μιλούν για ψήφισμα ενός Ευρωπαϊκού  πακέτου τόνωσης με  κίνητρα,  τα οπoία είναι αναγκαία  για την Ευρώπη και την Αμερική (Paul Krugmnan)

Για την ανάπτυξη χρειαζόμαστε την προσέλκυση  επενδυτών.  Άλυτο  πρόβλημα  παραμένουν οι υπηρεσίες του κράτους όπου το σύστημα που δεν λειτουργεί αποτελεσματικά.  Η αναδιοργάνωση  του δημόσιου τομέα με συγκεκριμένες εντολές στους διευθυντές για τις υπερεσιακές ευθύνες και μείωση του προσωπικού είναι αναγκαία.

Τρίτο θέμα είναι τα δικαιώματα των συνδικάτων που είναι πολύ μεγάλα ώστε να μπορούν να παραλύουν τις εκάστοτε κυβερνήσεις και την οικονομία. Στα τελευταία δύο χρόνια οι κυβερνήσεις απεφύγανε να  έλθουν σε ρήξη με το νομικό πλαίσιο που καθορίζει  δικαιώματα εργαζομένων και επέλεξαν την μείωση μισθών σε ασφυκτικό σημείο που συρρικνώνει την αγορά. Σαν παραδείγματα αναφέρω τις μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις που οδηγούν πολλούς στο επίπεδο φτώχιας.  Αναφέρω τις απεργίες και τα συλλαλητήρια που συνοδεύονται με βία και έχουν αμαυρώσει την εικόνα της Ελλάδος στο εσωτερικό και εξωτερικό. Τα αρνητικά αποτελέσματα είναι πολλά και αναφέρω μόνο ότι ένας μακροχρόνιος και άκαρπος διάλογος κατέληξε στην οικονομική  συρρίκνωση της Ολυμπιακής Αερογραμμής. Η αρνητική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό  μπορεί να  μειώσει τον τουρισμό (μείωση αριθμού κρατήσεων). Τόσο οι εργαζόμενοι όσο και το κράτος πρέπει να αρχίσουν ένα νέο συμβόλαιο συνεργασίας με στόχο την ανάπτυξη. Η οικονομία της Ελλάδος είναι τόσο μικρή που είναι παράλογο και καταστρεπτικό να ακούμε ότι μπορούμε να αποχωρήσουμε από τις διεθνείς αγορές και να ζήσουμε  μόνοι μας.

Τελικά η Ελλάδα δεν συμμετείχε δυναμικά στις βιομηχανικές επαναστάσεις που έλαβαν χώρα τον τελευταίο αιώνα. Για παράδειγμα δεν δημιούργησε βιομηχανία μηχανών μικρής ή μεγάλης κλίμακας (από ψυγεία και κλειδαριές μέχρι τα αυτοκίνητα). Δεν συμμετείχε στην επανάσταση της πληροφορικής και της επικοινωνίας παράγοντας υπολογιστές ή τηλέφωνα. Ένας λόγος είναι η έλλειψη τεχνολογικής υποδομής και παιδείας που απαιτείται στην τεχνολογία. Ένας άλλος είναι οικονομικά κίνητρα και διευκολύνσεις που βοηθούν την ανάπτυξη. Η επόμενη επανάσταση θα έλθει στην παραγωγή και διανομή ενέργειας και η νέα κυβέρνηση πρέπει να επενδύσει στην εκπαίδευση προσωπικού και την κατασκευή παραγωγικών μονάδων. Είναι σαφές ότι πολλά μπορούν και πρέπει να γίνουν. Χρειαζόμαστε βουλευτές που έχουν τεχνογνωσία και κατανοούν πως λειτουργεί η διεθνής οικονομία και ποιο σημαντικό να έχουν πρακτική γνώση και κρίση.

 

 

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ