Μια συγκλονιστική πορεία ενός αιώνα, από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την κορυφή της ελληνικής αγοράς.

Γράφει ο Λεωνίδας Κουμάκης *
Kb@kbanalysis.com
.

Η συναρπαστική ιστορία των μπισκότων Παπαδοπούλου έχει σαν αφετηρία της την μαγευτική Κωνσταντινούπολη, σε μια εποχή που η παρουσία του Ελληνισμού στις αλησμόνητες πατρίδες υπήρξε έντονη και πληθωρική.

Ήταν το 1916, όταν η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε πάρει οριστική κατεύθυνση προς την διάλυση και την αποσύνθεση με την επικράτηση των νεότουρκων, οι οποίοι με κάλπικες υποσχέσεις περί «ισότητας» και «δικαιοσύνης» είχαν καταφέρει να αποκτήσουν τον έλεγχο της εξουσίας, σέρνοντας την Τουρκία στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των Γερμανών με αποκλειστικό στόχο να υπηρετήσουν την «ιδέα» του παντουρκισμού.

Ο πολυπληθής ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης αισθανόταν την εφιαλτική ανάσα των νεότουρκων που ήδη έκαναν, ψυχρά και μεθοδικά, μερικές από τις πιο φρικιαστικές σφαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας εναντίον του Ελληνισμού στον Πόντο, στα Μικρασιατικά παράλια, στην ανατολική Θράκη και των Αρμενίων στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παρ΄ όλα αυτά, ο ελληνισμός της Πόλης συνέχιζε την πληθωρική και δημιουργική του δραστηριότητα παραδίδοντας μαθήματα εργατικότητας, ικανότητας, ευφυΐας και προόδου.

Ανάμεσα στα χιλιάδες παραδείγματα των σημαντικών προσωπικοτήτων του ελληνισμού των αλησμόνητων πατρίδων που μπόλιασαν την σύγχρονη Ελλάδα με το γόνιμο και δημιουργικό τους πνεύμα, είναι χωρίς αμφιβολία και η οικογένεια Παπαδοπούλου: Η πανέξυπνη, δραστήρια και ικανότατη Μαρία Παπαδοπούλου, στην προσπάθεια της να συνεισφέρει στον αναιμικό οικογενειακό προϋπολογισμό, αποφάσισε να διαθέσει προς τα έξω την «δική της» συνταγή για τα μοναδικά και πεντανόστιμα μπισκότα που έφτιαχνε για τα παιδιά της.

Βλέποντας πολύ μακρύτερα απ΄ ότι θα περίμενε κανείς από μια γυναίκα της εποχής εκείνης, η Μαρία Παπαδοπούλου όχι μόνο έδωσε ένα όνομα (εμπορική επωνυμία) στα μπισκότα της, αλλά τα σφράγιζε κιόλας με την ξύλινη σφραγίδα (σήμα) που ετοίμασε ο σύζυγός της Γιάννης Παπαδόπουλος που ήταν ξυλουργός. Το όνομα που έδωσε στα μπισκότα που έφτιαχνε η Μαρία Παπαδοπούλου, εκφράζοντας την έντονη Γαλλική επιρροή στην κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη, ήταν Πτι-Μπέρ (Petit-Beurre).

Το «δίκτυο διανομής» στο ξεκίνημα του εγχειρήματος είχε τρία βασικά στελέχη: Τον Νίκο, τον Ευάγγελο και τον Θεόφιλο, δηλαδή τα τρία παιδιά της οικογένειας, τα οποία πουλούσαν τα νόστιμα και γευστικά μπισκότα της μητέρας τους μέσα σε κασελάκια στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης. Η οικογενειακή επιχείρησε άρχισε σταδιακά να αποκτά πολλούς και φανατικούς φίλους αλλά η πρώτη περίοδος των μπισκότων Πτι-Μπέρ τερματίστηκε άδοξα και απότομα:

Το 1922 η Μικρασιατική καταστροφή οδήγησε τον ελληνισμό των αλησμόνητων πατρίδων στον μαρασμό, στον ξεριζωμό ή στον θάνατο. Στρατιές ολόκληρες ανθρώπων εγκατέλειψαν με κάθε τρόπο την πατρίδα των προγόνων τους, τα σπίτια και το βιος τους. Ανάμεσα τους η Μαρία Παπαδοπούλου, μόνη χωρίς τον σύντροφό της, αλλά με την ευθύνη των τριών παιδιών της.

Στριμωγμένοι σ΄ ένα πλοίο, με μόνο «όπλο» την ατσάλινη θέληση για δημιουργία πάνω στα ερείπια που άφηναν πίσω τους, έφθασαν στον Πειραιά καθ΄ οδό προς το Γαλλικό λιμάνι της Μασσαλίας όπου κατέφευγαν πολλοί από αυτούς που εγκατέλειπαν ξεριζωμένοι τον τόπο που τους γέννησε.

Όταν όμως από ένα τυχαίο περιστατικό στο λιμάνι του Πειραιά η Μαρία Παπαδοπούλου έμαθε πως το μπισκότο ήταν άγνωστο ακόμα στον Πειραιά, άλλαξε αμέσως την απόφασή της και αποφάσισε να παραμείνει στην Ελλάδα.

Koumakis 5-2Στα πρώτα δύσκολα χρόνια, η οικογενειακή επιχείρηση της Κωνσταντινούπολης στήθηκε χωρίς καθυστέρηση, για μια ακόμα φορά, σε προσφυγική πολυκατοικία κοντά στον Λυκαβητό.

Η Μαρία Παπαδοπούλου έφτιαχνε με την ίδια απαράμιλλη τέχνη της τα Πτι-Μπέρ και το «δίκτυο διανομής» έπιασε αμέσως δουλειά και τα πουλούσε. Η συνέχεια μοιάζει με ένα όνειρο στο οποίο επιβραβεύονται διαχρονικές αξίες όπως η ικανότητα, η θέληση, η εργατικότητα, η συνέπεια στην ποιότητα κ.α.

Koumakis 5.3Μετά από δώδεκα χρόνια σκληρής δουλειάς, η μοίρα επέλεξε τον Ευάγγελο Παπαδόπουλο για να σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της ανάπτυξης της οικογενειακής επιχείρησης. Και τα πήγε περίφημα: Το 1935 η οικογένεια απέκτησε το πρώτο της εργοστάσιο στα Πετράλωνα, αρχίζοντας την διεύρυνση των προϊόντων που διέθετε στην Ελληνική αγορά η οποία έδειξε αμέσως την εκτίμηση της στα προϊόντα της οικογένειας Παπαδοπούλου.

Η πετυχημένη όμως πορεία της οικογενειακής επιχείρησης ανακόπηκε απότομα για μια ακόμα φορά: Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος. Δύσκολες εποχές, δύσκολοι καιροί με το εργοστάσιο να λειτουργεί υποτυπωδώς για να μην μετατραπεί σε στοιχειωμένο ερείπιο.

Μετά την απελευθέρωση και τον αδελφοκτόνο εμφύλιο, η δεκαετία του 1950 ανοίγει νέες προοπτικές, με νέες συνθήκες που ευνοούν την εργατικότητα και την δημιουργικότητα της οικογένειας Παπαδοπούλου.

Koumakis 5.4Το 1955 ένα νέο εργοστάσιο στην οδό Πέτρου Ράλλη (όπου παραμένει μέχρι σήμερα η έδρα της εταιρίας) φιλοξενεί πλέον όλες τις παλιές και τις νέες επιχειρηματικές ιδέες της οικογένειας. Τα μπισκότα Παπαδοπούλου καθιερώνονται οριστικά στην συνείδηση των καταναλωτών που τα προσφέρουν με την προτίμηση τους, μονοπωλιακή θέση στην ελληνική αγορά.

Το 1974 η ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση των προϊόντων Παπαδοπούλου, οδηγεί στην απόφαση λειτουργίας ενός δεύτερου εργοστασίου στην Θεσσαλονίκη και το 1971 η εταιρία (από Ομόρρυθμος) μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρία.

Από την επόμενη γενιά της οικογένειας του Ευάγγελου Παπαδόπουλου και σε ένα από τα τέσσερα παιδιά του (Ιωάννα, Αλεξάνδρα, Αλέξανδρος και Ανδρέας) άρχισαν να διακρίνονται τα πιο σημαντικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γιαγιάς τους Μαρίας: Εργατικότητα, αποφασιστικότητα, επιμονή και προσήλωση στις αξίες της οικογένειας που έφθασαν από την Κωνσταντινούπολη και αναπτύχτηκαν στην Ελλάδα. Ο λόγος για την Ιωάννα Παπαδοπούλου που σπούδασε χημικός αλλά από το 1974, σε πολύ μικρή ηλικία, άρχισε να ασχολείται με την οικογενειακή επιχείρηση αφιερώνοντας πολύ χρόνο σε αυτήν.

Η συνεχής ανάπτυξη της εταιρίας οδήγησε στην δημιουργία νέων προϊόντων, στην καλύτερη οργάνωση της εξαγωγικής δραστηριότητας και επέβαλλε την δημιουργία ενός ακόμα νέου εργοστασίου που λειτούργησε το 1984 στον Βόλο όπου γίνεται η αποκλειστική παραγωγή του Caprice. Η μεγάλη επιτυχία και στους νέους τομείς δραστηριότητας κατέστησαν αναγκαίο και ένα τέταρτο εργοστάσιο το οποίο δημιουργήθηκε το 1990 στα Οινόφυτα, ανοίγοντας στην εταιρία νέους τομείς δραστηριότητας όπως Φρυγανιές, παξιμάδια, κ.α.

Koumakis 5.5Η δεκαετία του 1990 υπήρξε μια περίοδος κατά την οποία πολλές Ελληνικές επιχειρήσεις έγιναν στόχος εξαγοράς από ξένες πολυεθνικές και η μεγάλη ανάπτυξη της εταιρίας Παπαδοπούλου, δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από την προσοχή τους. Έτσι ο Γαλλικός κολοσσός Danone πολιορκεί τον Ευάγγελο Παπαδόπουλο και καταφέρνει το 1991 να αποσπάσει, ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του (1992), ποσοστό 10% της εταιρίας.

Μετά τον θάνατο του πατέρα της, την διεύθυνση της επιχείρησης ανέλαβε η Ιωάννα Παπαδοπούλου, η οποία ήδη εργαζόταν σκληρά, για δύο περίπου δεκαετίες, στην οικογενειακή επιχείρηση από τα χαράματα μέχρι αργά τις βραδινές ώρες συνεχίζοντας στην πράξη την οικογενειακή παράδοση και την πιστή τήρηση των αρχών που την καθιέρωσαν. Το 1995 η Danone, μέσω θυγατρικών της, «έπεισε» ορισμένα από τα μέλη της οικογένειας Παπαδοπούλου να της παραχωρήσουν τα μερίδια τους, αλλά η Ιωάννα Παπαδοπούλου δεν είχε καμιά απολύτως διάθεση να πουλήσει την οικογενειακή επιχείρηση.

Όταν η «πίεση» των Γάλλων αυξήθηκε, τον Οκτώβριο του 1995, η Ιωάννα Παπαδοπούλου (τότε κατείχε το 50% των μετοχών της εταιρίας), σύμφωνα με την υπ΄ αριθμ. 29/1996 απόφαση της ολομέλειας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, υπέγραψε με τις θυγατρικές της Danone δύο συμβάσεις:

Σύμφωνα με την πρώτη σύμβαση η «κα Ιωάννα Παπαδοπούλου – Αργυροπούλου, θα πωλήσει και μεταβιβάσει στην «GENERAL BISCUITS S.A.» η οποία είναι ήδη κάτοχος του 30% των μετά ψήφου μετοχών της ιδίας εταιρίας, ποσοστό 10% των μετοχών της εταιρίας αυτής, ενώ παραλλήλως, με βάση άλλη συμφωνία, έχει δικαίωμα προαιρέσεως και υποχρέωση αγοράς, εντός περιόδου τριών (3) ετών, των μετοχών του τρίτου μετόχου της εν λόγω εταιρίας, που είναι η Ιρλανδική εταιρία «DARLYA LTD», η οποία κατέχει το 20% των μετοχών αυτής, αναβιβάζοντας ούτω το ποσοστό συμμετοχής της στο 60% του συνολικού αριθμού των μετά ψήφου μετοχών της εταιρίας».

Σύμφωνα με την δεύτερη σύμβαση (υπογράφηκε μεταξύ των παραπάνω τριών μετόχων) «αυτή ρυθμίζει τις σχέσεις τους και τον τρόπο διοικήσεως της εταιρίας «Ε.Ι. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε.» και διασφαλίζει τα δικαιώματα της πωλήτριας Ιωάννας Παπαδοπούλου – Αργυροπούλου, όταν μετά τη μεταβίβαση θα καταστεί μέτοχος μειοψηφίας ιδία με την υποχρέωση διορισμού αυτής ή του από την ιδία οριζομένου ενηλίκου τέκνου της ως Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της εταιρίας, την σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου και τον τρόπο λήψεως αποφάσεων επί σοβαρών θεμάτων».

Koumakis 5.6Η συνέχεια αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της εταιρίας. Η «σύγκρουση» με ένα κολοσσό του μεγέθους της Danone (το 2010 είχε κύκλο εργασιών 17 δις Ευρώ έναντι 14,9 δις Ευρώ του 2009) δεν είναι καθόλου, μα καθόλου εύκολη υπόθεση.

Αλλά η Ιωάννα Παπαδοπούλου είχε πάρει τις αποφάσεις της και δεν δίστασε να δώσει την δική της μάχη σε κάθε επίπεδο – προσωπικό ή δικαστικό. Η αμφίρροπη μάχη κράτησε πολλά χρόνια. Μέχρι την τελική δικαίωση που ήλθε το έτος 2008: Στην αρχή της ετήσιας οικονομικής έκθεσης της χρήσης 1/1 έως 31/12/2008 αναφέρονται τα «σημαντικά γεγονότα» που έλαβαν χώρα το έτος 2008 και οδήγησαν στην πλήρη απόκτηση του ελέγχου της οικογενειακής επιχείρησης από την Ιωάννα Παπαδοπούλου, ενώ στην ενότητα Γενικές Πληροφορίες αναφέρεται ότι «Στις 31 Δεκεμβρίου 2008 η κ.α Ιωάννα Παπαδοπούλου συμμετείχε άμεσα στο μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρίας κατά 100%».

Ένα επίτευγμα που κρύβει μια έντονη προσωπικότητα με θέληση και αποφασιστικότητα. Στοιχεία που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό της Ιωάννας Παπαδοπούλου σαν την «σιδηρά κυρία» της ελληνικής βιομηχανίας – άλλωστε η «Ε.Ι.Παπαδόπουλος Α.Ε.» αποτελεί την μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία που διευθύνεται από γυναίκα!

Koumakis 5.7Η εντυπωσιακή εικόνα που παρουσιάζει η «Ε.Ι.Παπαδόπουλος Α.Ε.» σήμερα, το έτος 2011, συνοψίζεται ως εξής:

Ο Κύκλος εργασιών του τελευταίου δημοσιευμένου ισολογισμού της έτους 2009 ήταν 117 εκ. Ευρώ, ενώ τα κέρδη ανήλθαν σε 14,1 εκ. Ευρώ (για το 2010 αναμένεται βελτίωση), με μερίδιο αγοράς περίπου της τάξεως του 70% στο μπισκότο και σημαντική θέση στα αρτοσκευάσματα (Φρυγανιές, Παξιμάδια, Κριτσίνια, Krispies)

Χίλιοι περίπου εργαζόμενοι με μορφωμένα στελέχη (απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ, κάτοχοι Masters ελληνικών ή ξένων πανεπιστημίων) και πληθωρική κοινωνική προσφορά που περιλαμβάνει (α) μόνιμη χορηγία παιδικού μουσείου, (β) καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης με την επί δύο δεκαετίες χορηγία του Aττικού Ζωολογικού Πάρκου (Oρνιθολογικό Πάρκο) των Σπάτων, (γ) δημιουργία παιδότοπων σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας (Έδεσσα, Ιωνία Θεσσαλονίκης, Κάτω Νευροκόπι, Μονεμβασία, Νέα Ιωνία Μαγνησίας, Οινόφυτα, Σύμη, Δήμος Ταύρου κ.α.), (δ) ανθρωπιστική βοήθεια με διάφορες δωρεές ή χορηγίες ή άλλες δραστηριότητες (στον Σύλλογο Γονέων Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια, στην Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκατάστασης Αναπήρων Παίδων, στο Σωματείο Σώστε τα Παιδιά, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα “Mistral” Νέων, στην Επιτραπέζια αντισφαίριση του Δήμου Ταύρου, στο Σπάρταθλο, στα Special Olympics, στην Χ.Α.Ν.Θ.) καθώς και σε εκπαιδευτικά προγράμματα (υποτροφίες, παιδιατρικά συνέδρια, ημερίδες Διατροφολόγων-Διαιτολόγων, πολιτιστικές χορηγίες, γιορτές σε Νοσοκομεία Παίδων κ.α.)

Τέσσερα εργοστάσια – όλα πιστοποιημένα κατά το διεθνές Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001:2008 καθώς και για την Ασφάλεια Τροφίμων κατά το πρότυπο ISO 22000:2005 – με τεχνολογικό εξοπλισμό που «εφοδιάζεται» συνεχώς με κάθε νέα εξέλιξη της σύγχρονης τεχνολογίας.

Εξαιρετική ποικιλία προϊόντων με δεκάδες βραβεύσεις σε ελληνικές και διεθνείς εκθέσεις (συμπεριλαμβανομένου του Superbrand το 2009-2010) και εμπορικές επωνυμίες που καθιερώθηκαν στην ελληνική –και όχι μόνο- αγορά όπως Μιράντα, Cream Crackers, Γεμιστά, Caprice, Cookies, Butter Cookies, Nutri Cookies, Capriccio, Πολυδημητριακά, Digestive, Mascot, Marie, Rondo, Βουτήματα, Mama’s, Butter Cookies, Choco, Dolcini, Κανέλας, Speculoos, Cheese Crackers, Pick Crackers, Batonettes, Κρακεράκια, Twist, Φρυγανιές, Krispies, Μεσόγειος Γεύς, Κριτσίνια και φυσικά, η «ναυαρχίδα» της εταιρίας, τα μπισκότα ΠΤΙ-ΜΠΕΡ .

Εξαγωγές σε πέντε ηπείρους και περισσότερες από 30 χώρες του κόσμου οι οποίες απορροφούν το 10% περίπου της ετήσιας παραγωγής.

Οι διαχρονικές αρχές της συγκλονιστικής πορείας ενός αιώνα παραμένουν ζωντανές και στις μέρες μας: Ποιότητα, καινοτομία, σεβασμός και φροντίδα για τον καταναλωτή, κοινωνική προσφορά – όλες οι αξίες που περιλαμβάνονται νοερά στην ξύλινη σφραγίδα των μπισκότων Παπαδοπούλου που πρώτος έφτιαξε το 1916 στην Κωνταντινούπολη ο Γιάννης Παπαδόπουλος.

Ευχόμαστε ολόψυχα και η επόμενη, τέταρτη γενιά της οικογένειας να συνεχίσει αταλάντευτη την πορεία που χάραξαν οι προηγούμενες γενιές της προσφέροντας απλόχερα στους εργαζόμενους στην επιχείρηση και στους φανατικούς φίλους – καταναλωτές των προϊόντων της, όλα τα «αγαθά» της συγκλονιστικής πορείας της.

Επιλέγοντας με επιμονή, σαν επαγγελματίες ή καταναλωτές, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, τα προϊόντα που μας προσφέρει η ιστορική αυτή ελληνική βιομηχανία – ένα από τα λιγοστά διαμάντια που μας απέμειναν, της δίνουμε «ψήφο εμπιστοσύνης» που την αξίζει και με το παραπάνω!

Λεωνίδας Κουμάκης © *
Αθήνα, 11 Μαρτίου 2011,
Kb@kbanalysis.com

*Ο Λεωνίδας Κουμάκης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί τρεις δεκαετίες, με την ιδιότητα του Διευθυντού Εξαγωγών Ελληνικής Οινοβιομηχανίας, ταξίδευσε στις 4 από τις 5 ηπείρους του πλανήτη μας, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο διανομής σε 32 χώρες. Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία» (1992, η τέταρτη έκδοση το 2008) και «Ματιές στις ρίζες του Ελληνισμού» (1997).

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ