Γράφει Ιωάννα Χαρμπέα, κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος απόφοιτη Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών.
Και αν η κρίση έχει σκαλώσει για καλά στη ζωή μας, και αν στη ζωή μας λόγω κρίσης έχουν αλλάξει κάποιες από τις καθημερινές μας συνήθειες και αν όλα φαίνονται γκρίζα δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να μπορέσουμε να τα αλλάξουμε, να χρωματίσουμε αυτό το χλωμό τοπίο που μας περιβάλλει.
Πολλές φορές αναρωτιόμαστε τι φταίει;; ποιος φταίει; Πώς φτάσαμε ως εδώ; Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά και μεμψιμοιρούμε! Και όμως έτσι δεν αλλάζει κάτι… οι ευθύνες δεν αφορούν ένα άτομο ούτε μια ομάδα ανθρώπων οι ευθύνες επιμερίζονται σαν μετοχές σε όλους, γιατί όλοι είμαστε μέτοχοι, καθένας με τον τρόπο του στη διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας.
Φτάνουν λοιπόν οι αψιμαχίες, φτάνουν οι διαπληκτισμοί… αρκούν οι κοινωνικές προστριβές που βιώσαμε, δε θέλουμε άλλες… βαρέθηκε πλέον ο νεοέλληνας και καθισμένος νωχελικά στον καναπέ του παρακολουθεί τα τόσο δημοφιλή τούρκικα σήριαλ τη μισή μέρα και την άλλη μισή τα αναλύει με την παρέα του. Το τούρκικο σήριαλ μας απασχολεί και η εξέλιξη του και όχι ότι η Τουρκία προσελκύει Έλληνες για περίθαλψη στα παράλια της υποσχόμενη χαμηλότερες τιμές. Αναζήτηση καλύτερων και φθηνότερων υπηρεσιών υγείας εκτός ορίων της χώρας, εκτός συνόρων … ποιος θα το περίμενε; Τι άλλο μας περιμένει να δούμε; Η υγεία το ύψιστο αγαθό, το οποίο είναι κατοχυρωμένο και συνταγματικά προσφέρεται σε καλύτερη τιμή εκτός συνόρων.
Και όμως αν οδεύουμε ταχέως προς το γκρεμό ακόμα δεν πέσαμε… υπάρχει χρόνος για διόρθωση των κακώς δρώμενων, απλά χρειάζεται πρώτα από όλα συνειδητοποίηση από όλους μας ανεξαιρέτως της σοβαρότητας και της κρισιμότητας της κατάστασης στην οποία ζούμε εδώ και καιρό. Η προσπάθεια θα πρέπει να είναι ατομική και συλλογική ταυτόχρονα. Η νοοτροπία του ωχαδερφισμού θα πρέπει να εξαλειφθεί, γιατί το δικό σου πρόβλημα αύριο θα γίνει δικό μου, αυτό είναι νόμος της κοινωνίας.
Πρώτα από όλα κάθε τοπική κοινωνία είτε πρόκειται για χωριό, είτε για πόλη ή για μεγάλη πόλη θα πρέπει να κάνει καταγραφή των αναγκών και των τοπικών προβλημάτων της. Και από την άλλη να γίνει εκτίμηση των πιθανών τρόπων επίλυσης των προβλημάτων και κάλυψη των αναγκών με τα μέσα που διατίθενται είτε αυτά αφορούν επιστημονικό προσωπικό , υπηρεσίες, υλικά αγαθά, κτίρια και λοιπά. Συνήθως εφαρμόζουμε μια κοινή πολιτική για όλες τις πόλεις και παραγκωνίζουμε τη σημασία που έχει η ιδιαιτερότητα της κάθε πόλης.
Απαιτείται λοιπόν άμεση σύνδεση με αυτά που διαθέτουμε και αυτά που θέλουμε να επιτύχουμε. Τα οποιαδήποτε προγράμματα υλοποιούνται οπωσδήποτε είναι πολύ καλά αλλά για να υπάρχει συνέχεια ή για να αποδώσουν πρέπει να συσχετίζονται άμεσα με τις πραγματικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Άλλες είναι οι απαιτήσεις μια παραθαλάσσιας περιοχής και άλλες μια ημιορεινής ή ορεινής.
Ένα άλλο σημείο που θα πρέπει να σταθούμε είναι το ξεκαθάρισμα ότι εφόσον βιώνουμε μια όχι τόσο αρεστή κατάσταση απαιτούνται θυσίες για να επανέλθουμε στη κανονική ροή στην ζωής μας. Οι θυσίες διαφέρουν για τον καθένας αλλά οπωσδήποτε με βάση το εναλλακτικό κόστος ή αλλιώς το κόστος ευκαιρίας κάτι πρέπει να χάσουμε για να κερδίσουμε κάτι άλλο. Τα δίκτυα εθελοντών πρέπει να επεκταθούν. Αυτά τα δίκτυα δύναται να αφορούν διανομή συσσιτίων, ρούχων ακόμα και υπηρεσιών.
Και φυσικά το βασικότερο από όλα είναι να παραδεχτούμε ότι υπάρχει κρίση για να την αλλάξουμε. Από τη στιγμή λοιπόν που δεν το έχουμε κατανοήσει και συνεχίζουμε με ίδιους ρυθμούς υπερκατανάλωσης και απληστίας κινδυνεύουμε να βρεθούμε προ εκπλήξεων. Ο τουρισμός, η αγροτική γη, το επιστημονικό προσωπικό, η εφευρετικότητα του Έλληνα και οι πρωτοτυπία που διακατέχει την σκέψη ίσως αποδειχθούν ικανά να γυρίσουν τον μοχλό της ανάπτυξης!
Ανάπτυξη όμως χωρίς ανθρωπιά δεν υπάρχει. Όπως είπε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης: Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει με άλλα τόσα τη ξαναφτιάχνεις. Δείτε τους συμβολισμούς των τριών αυτών στοιχείων. Τι συμβολίζει το καράβι; Το Πνεύμα το Ελληνικό της διαρκούς Αναζήτησης! Τι συμβολίζουν η ελιά και το αμπέλι; Πολιτισμό Ανθρωπιάς!
Απαγκίστρωση από την κρίση λοιπόν, ακόμα και αν σε κάποιους από εμάς φαντάζει ακατόρθωτο πρέπει να φτάσουμε εκεί που δεν μπορούμε… γιατί τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο όταν το θέλουμε πραγματικά.
