Εισινέ κα να σινέ…» μια φορά κι έναν καιρό ήταν και δεν ήταν! Έτσι ξεκινούν τα τσιγγάνικα παραμύθια.
Τατσιγγάνικα παραμύθια που περιέχονται στοβιβλίο «Από το στόμα στο χαρτί» που με πολύ αγάπη εξέδωσε πρόσφατα η Βουλή των Ελλήνων.
Μία έκδοση που αποτελεί την υλοποίηση μιας ιδέας της κ. Χρυσούλας Κατσαβριά-Σιωροπούλου, Βουλευτού ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας και μέλους της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, για τη δημιουργία ενός βιβλίου που θα μας ταξιδεύει στην παράδοση των Ρομά μέσα από τα παραμύθια τους.
Το εγχείρημα δεν ήταν τόσο εύκολο. Έπρεπε να συλλεχτούν παραμύθια που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά μόνο προφορικά. Για τον σκοπό αυτό εργάστηκε μία ομάδα νέων Ρομά με συντονιστή τον κοινωνικό λειτουργό Παναγιώτη Χαρίτο και τους Θανάση Σαλή και Ραφαήλ Λαβίδα που συνέλεξε παραμύθια απ’ τον οικισμό των Σοφάδων.
Από αυτά επιλέχθηκαν δέκα, τα πιο αντιπροσωπευτικά, τα οποία στη συνέχεια μεταφράστηκαν στη νεοελληνική γλώσσα. Για την λεπτή και συνάμα απαιτητική επεξεργασίατων κειμένων, εργάσθηκαν με ενδιαφέρον και απόλυτη ανιδιοτέλεια σπουδαίοι σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς ώστε να αναδειχθεί ο μύθος και να διατηρηθεί η λαϊκότροπη μορφή της αφήγησης.Τα κείμενα εμπλουτίστηκαν με εικόνες από εξαιρετικούς εικονογράφους παιδικών βιβλίων που και αυτοί δούλεψαν με μεράκι και ανιδιοτέλεια.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ρομά, στην Αίθουσα της Γερουσίας της Βουλής, παρουσία του Προέδρουτης Βουλής, Υπουργών και βουλευτών, δημιουργών του βιβλίου, (συγγραφέων και εικονογράφων) καθώς και νέωνΡομάαπ’ όλη την Ελλάδα. Παιδιά διάβασαν ιστορίες του βιβλίου στα ελληνικά και στα ρομανί.
Είναι πολύ σημαντικό ότι ένα τέτοιο βιβλίο είναι έκδοση της Βουλής των Ελλήνων, επεσήμανεο Πρόεδρός της κ. Νίκος Βούτσης, και «ανοιχτή σε όλο το εύρος της ελληνικής κοινωνίας, με σεβασμό στις ιδιαίτερες κουλτούρες της κάθε κοινωνικής ομάδας». Ο πρόεδρος επικροτώντας την εξαιρετική αυτήπρωτοβουλία της καταγραφής των προφορικών παραμυθιών των Ρομά, τόνισε ότι «η έκδοση αυτή,που αποτυπώνει τις ιστορίες που ακούν τα παιδιά των Ρομά, θα δώσει την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά της ευρύτερης κοινωνίας να γνωρίσουν νέα στοιχεία που εμπεριέχει αυτή η παράδοση, αλλά και να αναγνωρίσουν ομοιότητες και κοινέςαναφορές».
Στην ομιλία της η κ. Κατσαβριά τόνισε«το παραμύθι, για ένα λαό χωρίς γραπτή γλώσσα και καταγεγραμμένη ιστορία, είναι μία ιδιαίτερη αφηγηματική πρακτική στη ζωή των τσιγγάνων και η ίδια η αφήγηση του παραμυθιού γίνεται αφορμή μνήμης.Μέσα από τα μονοπάτια του προφορικού λόγου, οι αποσπασματικές αναμνήσεις του παρελθόντος συνυπάρχουν με την καταγραφή των συνθηκών του παρόντος αλλά και τη διαπραγμάτευση του μέλλοντος. Η φαντασία εμπλέκεται με την πραγματικότητα και η πλοκή του παραμυθιού αντανακλά άμεσα τα σύγχρονα προβλήματα, τις ανάγκες και τις αγωνίες μιας ομάδας που κινείται στο περιθώριο. Η πρακτική της αφήγησης παράγεται μέσα σε ένα πλαίσιο το οποίο αποτελεί πεδίο κοινής διαπραγμάτευσης της διαφορετικότητας των Ρομ και του καθορισμού της ιδιαίτερης ταυτότητάς τους. Τα παραμύθια ήταν και είναι ένας καλός και εύκολος τρόπος να κρατούν οι τσιγγάνοι την οικογένεια και τη φυλή συγκροτημένη και ενωμένη. Με αφορμή τα παραμύθια συζητούν όλα τους τα προβλήματα και τα θέματα που τους απασχολούν».
Η όλη προσπάθεια είχε τη στήριξη και την αρωγή του ελληνικού τμήματος της Παγκόσμιας Οργάνωσης για το παιδικό βιβλίο (ΙΒΒΥ). Όπως τόνισε η κ. Βασιλική Νίκα, Πρόεδρος του κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου,η οποία συνέβαλλε ουσιαστικά στο συντονισμό της έκδοσης, «Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να γίνει γέφυρα που θα ενώσει όλα τα παιδιά». Στην πραγματοποίηση του βιβλίου εργάστηκαν εθελοντικά οι συγγραφείς:Αγγελική Βαρελλά, Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Μάνος Κοντολέων, Κατερίνα Μουρίκη, Ιωάννα Μπαμπέτα, Ηρώ Παπαμόσχου, ΛότηΠέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Πασχάλης Πράντζιος, Λίτσα Ψαραύτη, οι εικονογράφοι: Νικόλας Ανδρικόπουλος, Νίκος Γιαννόπουλος, Κωνσταντίνα Καπανίδου, Κέλλυ Ματαθία-Κόβο, ΛέλαΣτρούτση, Λήδα Βαρβαρούση, Χρήστος Δήμος, ο φωτογράφος Ανδρέας Κατσικούδης, και η διορθώτρια Βαρβάρα Καρζή.Στην όλη προσπάθεια συνέβαλλαν ουσιαστικά οι κυρίες Αθηνά Σιδέρη και Αγάπη Κονούκλα, συνεργάτιδες της κ. Κατσαβριά.
Αντίτυπα του βιβλίου θα διατεθούν σε όλα τα σχολεία του νομού για να εμπλουτίσουν τις βιβλιοθήκες τους. Επίσης θα διατίθενται και στα σχολεία που επισκέπτονται τη βουλή των Ελλήνων.
Χρυσούλα Κατσαβριά – Σιωροπούλου
Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας