Συνέντευξη του Παναγιώτη Σκορδά στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη.
Ο Παναγιώτης Σκορδάς ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που συνεισφέρουν στον πολιτισμό με όλες του τις δυνάμεις. Είναι δημοσιογράφος , εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Πριν από ένα μήνα εξέδωσε το βιβλίο του «Πρόσωπα, 30 συζητήσεις και συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους», από τις εκδόσεις Αιολίδα. Ο Παναγιώτης ζει στην όμορφη Μυτιλήνη και από εκεί ονειρεύεται και σχεδιάζει τα δρώμενα της αγαπημένης του πόλης. Συνομιλήσαμε μαζί του και μας εκμυστηρεύτηκε τις σκέψεις του.
Από πότε ξεκινήσατε το ταξίδι στην δημοσιογραφία;
Η ενασχόλησή μου με τον τοπικό τύπο και τη δημοσιογραφία ξεκίνησε δειλά-δειλά το Νοέμβριο του 1992 στην εφημερίδα «Αιολικά Νέα» του Γιώργου και της Τζούντυ Κονδυλούδη. Από τότε και μέχρι σήμερα δεν διακόπηκε σχεδόν ποτέ: συντάκτης ελεύθερου ρεπορτάζ στην αρχή, για μικρό χρονικό διάστημα και μέχρι το διορισμό στην εκπαίδευση, και στη συνέχεια πολιτιστικών, υπεύθυνος των σελίδων του Βιβλίου στα «Αιολικά Νέα» και στα «Κυριακάτικα Αιολικά», μέχρι το 2000 και στο «Εμπρός», εβδομαδιαίο και ημερήσιο από το 2000 μέχρι σήμερα.
Πέρα από την εφημερίδα νομίζω ότι γράφατε και σε περιοδικά. Τι είδους άρθρα γράφατε;
Τον πρώτο καιρό έγραφα τα πάντα, όπως συμβαίνει άλλωστε σε μια επαρχιακή εφημερίδα. Όταν όμως διορίστηκα στην εκπαίδευση, ως αναπληρωτής καθηγητής φιλόλογος κράτησα τις σελίδες του πολιτισμού. Συνεργάστηκα επίσης με τα περιοδικά και τις άλλες εκδόσεις του Γιώργου Κονδυλούδη, όπως για παράδειγμα τη σατιρική εφημερίδα «Τραγέλαφος».
Γράφετε κριτικές βιβλίων. Ποια βιβλία, από αυτά που διαβάζετε, σας ενδιαφέρουν περισσότερο;
Παρουσιάσεις και κριτική βιβλίου γράφω πολλά χρόνια τόσο στις εφημερίδες «Αιολικά Νέα» και «Εμπρός» όσο και σε μια σειρά από περιοδικά όπως το «Παιδαγωγικό Βήμα Αιγαίου» του αείμνηστου Αριστείδη Κουτζαμάνη, στο «ΑΝΤΙ» του αείμνηστου Χρήστου Παπουτσάκη, στα Θαλλώ, Περίπλους, Δρομολόγιο, Θέματα Λογοτεχνίας, Νέα Παιδεία, Εκπαιδευτικά, Φιλολογική και σε πολλές εκδόσεις Λεσβιακών συλλόγων. Παρακολουθώ στενά κάθε έκδοση που σχετίζεται με τη Λέσβο και διαβάζω πάντα σύγχρονη αλλά και παλαιότερη λογοτεχνία, ελληνική και ξένη.
Παράλληλα κάνετε και συνεντεύξεις. Έχετε πάρει πολλές . Ποιες από αυτές σας έμειναν στην μνήμη;
Όλοι οι δημιουργοί που συνομίλησα μαζί τους ήταν και είναι άνθρωποι που τους εκτιμώ, τους θαυμάζω και τους αγαπώ για το έργο τους, το λόγο τους και την προσφορά τους στον πολιτισμό. Η συζήτηση μαζί τους μου έδινε όχι μόνο μεγάλη χαρά αλλά και τη δυνατότητα να «κλέψω κάποια κλειδιά και να μπω στο εργαστήριό τους», να αφουγκραστώ την σκέψη και το λόγο τους, να κατανοήσω καλύτερα και πληρέστερα τα βιβλία, τη ζωγραφική, την ταινία, την τέχνη τους. Γι’ αυτό το λόγο κάποιες ερωτήσεις έρχονται και επανέρχονται ίδιες ή παρόμοιες. Από ένα μεγάλο αριθμό συνεντεύξεων επέλεξα τριάντα με κριτήρια τη θεματολογία και το μέγεθος. Νομίζω ότι οι συνεντεύξεις αυτές μού έχουν μείνει στη μνήμη περισσότερο.
Υπάρχουν βέβαια και κάποιες άλλες που δεν δημοσιεύτηκαν, γιατί δεν ολοκληρώθηκαν για κάποιο λόγο, όπως για παράδειγμα με τον Αλέξη Δαμιανό.
Υπάρχουν συγγραφείς που δεν τους πήρατε συνέντευξη και θα θέλατε να είχατε συνεργαστεί μαζί τους;
Και βέβαια, πάρα πολλοί και συγγραφείς και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι του πολιτισμού. Αν πρέπει να πω ένα όνομα, τότε χωρίς δεύτερη σκέψη θα ήθελα να μπω στην «κάψουλα του χρόνου» και να συνομιλήσω για ώρες, για μέρες με τον Αργύρη Εφταλιώτη, έναν συγγραφέα, πρωτοπόρο του Δημοτικισμού με τη ζωή και το έργο του οποίου ασχολήθηκα για πολλά χρόνια στο πλαίσιο της διδακτορικής μου διατριβής. Νιώθω έναν απίστευτο θαυμασμό για την προσφορά αυτού του ανθρώπου στα γράμματά μας, για το όραμά του, για την αγάπη του για το γενέθλιο τόπο του, για το αξιακό του πιστεύω και την αφοσίωση και την αγωνιστικότητά με το οποία το υπερασπίστηκε, για τη μετριοπάθεια και την ανθρωπιά του.
Υπάρχει κάποια τεχνική στο πως ο δημοσιογράφος θα ξεκινήσει ή θα γράψει μια συνέντευξη;
Οι συνεντεύξεις που πήρα εγώ είχαν συγκεκριμένη στόχευση που εν πολλοίς την έχω αναφέρει παραπάνω.
Αυτό που φρόντιζα είναι να μιλάει ο συνομιλητής μου και όχι εγώ και σε αυτά που επέμενα είναι μερικά βασικά και κρίσιμα θέματα που θα τα εντοπίσει εύκολα ο προσεκτικός αναγνώστης. Ο Παντελής Μπουκάλας στον πρόλογό του επισημαίνει τα εξής: ο Σκορδάς επαναφέρει αρκετά συχνά, και ευλόγως, δύο κρίσιμα ερωτήματα: πώς εννοούμε την παράδοση, άρα και πώς θα μπορούσαμε να ανακτήσουμε ό,τι ενδέχεται να παραμένει ζωτικό και φυσικά στενάζει μέσα στις φολκλορικές συμβάσεις, και δεύτερον, πόση και ποια είναι η κοινωνική αποτελεσματικότητα της τέχνης στη μία ή την άλλη εκδήλωσή της. Ένα τρίτο επαναλαμβανόμενο ερώτημα, εναγώνιο αυτό, αφορά τις πιθανότητες ανάκαμψης της πνευματικής Λέσβου, ώστε κάπως να προσεγγίσει την πλούσια προϊστορία της
Ποια ήταν η αφορμή για να εκδοθεί το βιβλίο «Πρόσωπα, 30 συζητήσεις και συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους», εκδόσεις Αιολίδα;
Διαβάζοντας πολλές από τις συνεντεύξεις που είχα κάνει ξανά και ξανά, είτε για τις ανάγκες μιας φιλολογικής εργασίας είτε στο πλαίσιο του μαθήματος της λογοτεχνίας στο σχολείο, έβλεπα, εκτός των πολλών άλλων, τη σπουδαιότητά και τη διαχρονική επικαιρότητά τους. Έτσι γεννήθηκε στο μυαλό μου η ιδέα της συγκέντρωσης των διάσπαρτων αυτών συνεντεύξεων σ’ έναν τόμο. Όπως γράφω και στην εισαγωγή έχω την γνώμη, για να μην πω πεποίθηση πια, ότι μια συνέντευξη, μια συνομιλία είναι όχι μόνο μια αδρή προσωπογραφία και ένα τεκμήριο της εποχής που γράφεται και αναφέρεται, αλλά και μια νοητή γραμμή που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και με το μέλλον. Προσφέρει ερέθισμα για σκέψη, αναστοχασμό, αισθητική απόλαυση, έχει παιδευτική αξία, κρυσταλλώνει το ουσιώδες και βοηθά τον αναγνώστη να σταθεί έξω από τη ρευστότητα του καθημερινού και του τετριμμένου.
Είσαστε από τους δημοσιογράφους στην επαρχία που γράφετε σε έντυπα και συνεισφέρετε στον πολιτισμό. Υπάρχουν νέοι άνθρωποι που ασχολούνται με τον πολιτισμό στην Μυτιλήνη;
Υπάρχουν πολλά νέα παιδιά που ασχολούνται με τα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού με μεγάλη επιτυχία και εξαιρετική ποιότητα στο θέατρο, στα εικαστικά, στη φωτογραφία, στη μουσική, στο βιβλίο, στην έρευνα, στη συγγραφή, στο χορό, στον κινηματογράφο. Νεότεροι αλλά και παλαιότεροι, σε πείσμα των «χαλεπών καιρών», συνεχίζουν μια μακραίωνη πολιτιστική παράδοση οικοδομώντας ένα ευφρόσυνο παρόν και ένα ελπιδοφόρο μέλλον.
Πέρα από την δημοσιογραφία είσαστε και Πρόεδρος του Συλλόγου Φιλολόγων Λέσβου. Ποιες είναι οι δραστηριότητές σας;
Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Λέσβου, στα 25 χρόνια της παρουσίας του στα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δρώμενα του νησιού μας, έχει να επιδείξει αρκετά αξιόλογα δείγματα για την ενίσχυση του φιλολογικού- εκπαιδευτικού έργου και τον εμπλουτισμό της πολιτιστικής ζωής του τόπου, παρά τις ποικίλες δυσκολίες και κυρίως την έλλειψη πόρων που είναι ένας πολύ σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας. Με εκδηλώσεις, ημερίδες, συνέδρια, σεμινάρια, εκδόσεις τιμήσαμε πρόσωπα και γεγονότα της ιστορίας, των γραμμάτων, των τεχνών, του πολιτισμού της Λέσβου γενικότερα. Έχουμε εκδώσει οκτώ βιβλία, διοργανώσαμε στη Μυτιλήνη το 2009 το 36ο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, πραγματοποιήσαμε δεκάδες επιμορφωτικές ημερίδες για τους φιλολόγους που διδάσκουν στο σχολείο, συνεργαζόμαστε άριστα με την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων και με πολλές πολιτιστικές ομάδες του νησιού μας.
Υπάρχει κάποια στήριξη από τον Δήμο και την Περιφέρεια;
Τα περισσότερα από τα παραπάνω δεν θα μπορούσαν να γίνουν, εάν δεν είχαμε τη στήριξη του Υπουργείου Αιγαίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β΄ βαθμού. Συνεργαζόμαστε πολύ καλά και ακόμα και τώρα στους «χαλεπούς καιρούς» προσβλέπουμε στη οικονομική και ηθική στήριξή τους.
Το βασικότερο που ξεχάσαμε είναι ότι είσαστε εκπαιδευτικός. Αυτό δεν σας κάνει να είσαστε και πιο δεκτικός σε εκδηλώσεις για την εκπαίδευση;
Φυσικά. Το σχολείο πρέπει να παράγει πολιτισμό που θα τον εξάγει στην τοπική κοινωνία και να εισάγει με κάθε τρόπο το πολιτιστικό γίγνεσθαι που συντελείται έξω από αυτό. Ένα σχολείο γυάλινος, αποστειρωμένος και αποξενωμένος πύργος που απλά προπονεί μαθητές για εξετάσεις είναι αποτυχημένο, ξεπερασμένο, υποκριτικό και απωθητικό σε όλους: μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, κοινωνία.
Aπό την ορθογραφία μέσω του διαδικτύου μαθαίνουμε ή διαβάζουμε νέα πράγματα. Εσείς είσαστε θετικός στις νέες τεχνολογίες;
Οι νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο μας δίνουν πολλές και σημαντικές δυνατότητες στο σχολείο, στα ΜΜΕ, στην έρευνα, στη συγγραφή. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια «επανάσταση». Θα σημειώσω το κοινότοπο: μικροί και μεγάλοι, να τα χρησιμοποιούμε με μέτρο, εκεί που τα χρειαζόμαστε, εκεί που διευκολύνουν τη δουλειά μας και να αποφεύγουμε τις πάρα πολλές κακοτοπιές.
