– «Η έλλειψη σχετικής διεθνούς νομοθεσίας, σχετικά με την στάση πληρωμών, αυξάνει στα ύψη το κόστος της, αναβάλλει την επανεκκίνηση των εγχώριων οικονομιών και τις στέλνει εκ νέου στο χάος».
Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Η Ελλάδα δεν μπορεί απλά να κηρύξει μια χρεωκοπία, σύμφωνα με τον διεθνή οικονομολόγο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο οποίος σε νέο άρθρο του για την χώρα μας υπογραμμίζει, ότι η έλλειψη σχετικής νομοθεσίας, σχετικά με την στάση πληρωμών, αυξάνει στα ύψη το κόστος της.
Αναφερόμενος στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που έγινε το 2012, ο Στίγκλιτς γράφει στο «Project Syndicate», πως η Ελλάδα κατάφερε να «παίξει» με τους κανόνες των αγορών, επιτελώντας μία άνευ προηγουμένου αναδιάρθρωση.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο, η συμφωνία ήταν δυσμενής, αφού δεν συνέβαλε στην ενίσχυση της Οικονομίας και όπως σημειώνει, τρία χρόνια μετά η η Ελλάδα απαιτεί μία νέα αναδιάρθρωση.
«Η απουσία ενός καθολικού κανονισμού για το χρέος αναβάλλει την επανεκκίνηση των εγχώριων οικονομιών και τις στέλνει εκ νέου στο χάος», υπογραμμίζει, σημειώνοντας, πως η υιοθέτηση μίας διεθνούς πτωχευτικής νομοθεσίας θα παράσχει το κατάλληλο έδαφος, ώστε η αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους να συνιστά ευκαιρία για την ανάκαμψη της Οικονομίας.
“Εξαιτίας της απουσίας ενός διεθνούς νόμου, που κανονίζει τις χρεωκοπίες, η διεθνής αγορά πληρώνει ένα πολύ μεγαλύτερο τίμημα, από ότι θα έπρεπε, για τέτοιου είδους αναδιαρθρώσεις”
Όπως εξηγεί ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, για τον λόγο αυτόν, οι υπερχρεωμένες χώρες προτιμούν την αναδιάρθρωση του χρέους προς το εσωτερικό, παρά την αναδιάρθρωση του χρέους προς του εξωτερικό.
Το άρθρο του νομπελίστα Αμερικανού οικονομολόγου, Τζόζεφ Στίγκλιτς αναφέρει τα εξής:
«Οι Κυβερνήσεις κάποιες φορές πρέπει να αναδιαρθρώνουν τα χρέη τους. Σε αντίθετη περίπτωση, η οικονομική και η πολιτική σταθερότητα απειλούνται. Εξαιτίας, όμως, της απουσίας ενός διεθνούς νόμου, που κανονίζει τις χρεωκοπίες, η διεθνής αγορά πληρώνει ένα πολύ μεγαλύτερο τίμημα, από ότι θα έπρεπε, για τέτοιου είδους αναδιαρθρώσεις. Το αποτέλεσμα είναι μια Οικονομία, η οποία έχει φτωχές και προβληματικές επιδόσεις και που ταλανίζεται από διαμάχες και κοστοβόρες καθυστερήσεις στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, όποτε αυτά εμφανίζονται.
“Οι διαφορές δεν λύνονται στην βάση κανόνων, που διασφαλίζουν δίκαιη απόφαση για όλους, αλλά είναι ένα «παζάρι» μεταξύ ανόμοιων μεγεθών, με τους ισχυρούς να θέτουν τους κανόνες του παιχνιδιού”
Στην Αργεντινή οι Αρχές μάχονται με έναν μικρό αριθμό «επενδυτών» (οι οποιοι αποκαλούνται και ως αρπακτικά κεφάλαια), θέτοντας σε κίνδυνο την αναδιάρθρωση ενός χρέους, αναδιάρθρωση, η οποία στηρίζεται σε εθελοντική βάση από ένα μεγάλο αριθμό χωρών-πιστωτών.
Στην υπόθεση της Ελλάδας τα περισσότερα από τα κεφάλαια «διάσωσης», ενταγμένα στα προγράμματα «βοήθειας», κατανέμονται για την ικανοποίηση των δανειστών, την ώρα, που η χώρα σπρώχνεται στην υιοθέτηση πολιτικών δημοσιονομικής λιτότητας, που έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση κατά 25% του ΑΕΠ και έχουν αφήσει τον πληθυσμό σε κακά χάλια. Στην Ουκρανία, από την άλλη, οι επιπτώσεις από μια κρίση χρέους θα είναι τεράστιες.
Οπότε ένα ερώτημα, στο πως διαχειριζόμαστε ένα εξωτερικό χρέος ενός κράτους, σε τέτοιο σημείο μείωσης, που αυτό να μπορεί να καταστεί βιώσιμο, καθίσταται πιο πειστικό από ποτέ. Το σύστημα, έτσι όπως λειτουργεί σήμερα, έχει υπερβολική πίστη στις «αρετές» των αγορών. Οι διαφορές γενικώς δεν λύνονται στην βάση κανόνων, που διασφαλίζουν δίκαιη απόφαση για όλους, αλλά είναι ένα «παζάρι» μεταξύ ανόμοιων μεγεθών, με τους ισχυρούς και τους δυνατούς να θέτουν τους κανόνες του παιχνιδιού και να επιβάλλουν την θέλησή τους. Το γενικό αποτέλεσμα αυτών των διακανονισμών δεν είναι μόνο άδικο αλλά και αναποτελεσματικό.
“Η Ελλαδα έπαιξε με τους κανόνες των διεθνών αγορών και κατάφερε να ολοκληρώσει την αναδιάρθρωση γρήγορα, όμως η συμφωνία ήταν άσχημη και δεν βοήθησε την Οικονομία της να ανακάμψει”
Αυτοί, που ισχυρίζονται, πως το σύστημα «δουλεύει καλά», αναφέροντας παραδείγματα, όπως η Αργεντινή, είναι οι εξαιρέσεις, ενώ ισχυρίζονται παράλληλα, πως στις περισσότερες περιπτώσεις το «σύστημα» ανταποκρίνεται καλά. Αυτό, όμως, που ουσιαστικά υπονοούν, είναι, πως οι αδύναμες χώρες απλά υποτάσσονται. Έστω και έτσι, όμως, το ερώτημα είναι, με τι κόστος για τους πολίτες; Πόσο καλά οι υπάρχουσες αναδιαρθρώσεις χρέους ανταποκρίνονται στο κοινό καλό; Η χώρα, που υπέστη μια τέτοιου είδους αναδιάρθρωση, έχει μπει σε ορθή τροχιά; Επειδή οι υπερασπιστές του υπάρχοντος status quo θέτουν στον εαυτό τους τα παραπάνω ερωτήματα, η μια κρίση χρέους πολύ συχνά ακολουθείται από μια άλλη, χειρότερη της πρώτης.
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που έγινε το 2012, ήταν μια ξεχωριστή υπόθεση από μόνη της. Η χώρα έπαιξε με τους κανόνες των διεθνών αγορών και κατάφερε να ολοκληρώσει την αναδιάρθρωση γρήγορα. Η συμφωνία, όμως, ήταν άσχημη και δεν βοήθησε την Οικονομία της να ανακάμψει. Τρία χρόνια αργότερα η χώρα αναζητά επειγόντως μια νέα απομείωση χρέους.
“Η απουσία ενός ενιαίου νόμου για το χρέος και τις αναδιαρθρώσεις του καθυστερεί τις επανεκκινήσεις κάθε Οικονομίας και οδηγεί στο χάος”
Οι ευρισκόμενοι σε απόγνωση οφειλέτες χρειάζονταν μια νέα αρχή. Υπερβολικές ποινές οδήγησαν σε ένα αρνητικό ισοζύγιο, από το οποίο ο οφειλέτης δεν μπορούσε να ανακάμψει και ο δανειστής δεν μπορούσε να επωφεληθεί από την μεγαλύτερη απόδοση, που υποτίθεται, πως θα υπήρχε μετά την ανάκαμψη.
Η απουσία ενός ενιαίου νόμου για το χρέος και τις αναδιαρθρώσεις του καθυστερεί τις επανεκκινήσεις κάθε Οικονομίας και οδηγεί στο χάος. Αυτός είναι και ο λόγος, που καμία Κυβέρνηση δεν αφήνει στις δυνάμεις της αγοράς τις αναδιαρθρώσεις χρεών. Το συμπέρασμα είναι, πως οι «παραδοσιακές θεραπείες» δεν αρκούν. Αντίθετα πρέπει να δημιουργήσουν νόμους πτώχευσης, που να παρέχουν τους βασικούς κανόνες για μια διαπραγμάτευση δανειστή-οφειλέτη σε στέρεο έδαφος, προωθώντας, τόσο την αποτελεσματικότητα της Οικονομίας, όσο και την δικαιοσύνη.
“Πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο νομικό πλαίσιο, το οποίο να περιλαμβάνει ρήτρες μέσω δικαστηρίων, έτσι ώστε να περιορίζεται η δραστηριότητα των κερδοσκοπικών κεφαλαίων”
Η υπόθεση των κρατικών χρεών είναι ακόμη πιο περίπλοκη υπόθεση, καθώς εμπλέκονται σε πολλαπλές αρμοδιότητες, δημιουργώντας επιπλέον προβλήματα. Αυτός είναι και ο λόγος, που το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών αναφέρει, πως δεν υπάρχει λόγος για έναν διεθνή νόμο, αναφορικά με τις αναδιαρθρώσεις χρεών.
Για να είμαστε ακριβείς, ίσως να μην είναι δυνατό να δημιουργηθεί ένας πλήρης διεθνής νομικός οδηγός για πτωχεύσεις χωρών, αλλά ένα κοινό έδαφος πρέπει να εξευρεθεί σε αρκετά θέματα. Για παράδειγμα, πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο νομικό πλαίσιο, το οποίο να περιλαμβάνει ρήτρες μέσω δικαστηρίων, έτσι ώστε να περιορίζεται η δραστηριότητα των κερδοσκοπικών κεφαλαίων».
