Με τον νέο θεσμό «Θεάτρου Έπαινος» ο ΟΡΦΕΟ φιλοδοξεί να τιμά κάθε χρόνο μια εξέχουσα προσωπικότητα από τον θεατρικό χώρο, προσωπικότητα η οποία με το κύρος της ανέδειξε πλευρές του θεάτρου και του θεατρικού πράττειν (σκηνοθεσία, υποκριτική ικανότητα, μετάφραση, κριτική) και με τον τρόπο αυτόν συνέβαλε στη λειτουργία τού θεάτρου τόσο ως μορφής καλλιτεχνικής δράσης αλλά και -κυρίως σε εποχές κρίσης- ως δημόσιου αγαθού.
Για το 2013 τιμώμενο πρόσωπο είναι ο μεταφραστής και κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, ενώ για τον τιμώμενο τον έπαινο θα εκφωνήσει ο διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος Γιάννης Βούρος.
Του Αντώνη Κάλφα.
Η πρόθεση του Φεστιβάλ Ολύμπου να καθιερώσει ένα ετήσιο βραβείο προκειμένου να τιμήσει μια προσωπικότητα από τον χώρο του θεάτρου είναι επαινετέα. Κι αυτό γιατί ο πολιτισμός του θεάτρου που υπηρετείται εδώ και 42 χρόνια στο Αρχαίο Θέατρο του Δίου επιτρέπει το εγχείρημα. Στις 800 περίπου μέχρι σήμερα θεατρικές παραστάσεις, πέρασαν μερικά από τα καλύτερα μυαλά του νεοελληνικού θεάτρου (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, μουσικοί) δίνοντάς μας την ευκαιρία για αναστοχασμό, κριτική διάθεση αλλά και συγκίνηση.
Η επιλογή του Κώστα Γεωργουσόπουλου (την ίδια μέρα, στις 21.00 παίζεται η «Ειρήνη» του ΚΘΒΕ σε δική του μετάφραση) είναι ορθή για πολλούς λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι η μεγάλη τέχνη της θεατρικής κριτικής που διακονεί εδώ και σαράντα χρόνια ο Γεωργουσόπουλος, ανεξάρτητα από τις αιτιάσεις ή αντίθετες κρίσεις για ορισμένες από τις κριτικές του αποφάνσεις. Μάλιστα η κριτικός Μάρη Θεοδοσοπούλου (εφ. Εποχή, 10/2/2013)θα γράψει σχετικά λίγο μετά τη διακοπή της συνεργασίας του Κ. Γεωργουσόπουλου με την εφημερίδα «Τα Νέα»: «Κατά την εκτίμησή μας, η απουσία του συνολικά από την εφημερίδα αποτελεί μεγάλη απώλεια για τις πολιτιστικές σελίδες εν γένει του Τύπου. Με την εβδομαδιαία σελίδα θεατρικής κριτικής, τη σελίδα στο «Βιβλιοδρόμιο» και τα μονόστηλα, ήταν η πιο δυναμική και ωφέλιμη, ιδίως για νεότερους αναγνώστες, παρέμβαση στον καθημερινό Τύπο. Ο συνδυασμός κριτικής οξυδέρκειας και ευρύτερης γνώσης λογοτεχνικού και θεατρικού λόγου, έτσι όπως ενδυναμώνονταν από την επί τέσσερις δεκαετίες παρακολούθηση του γηγενούς θεάτρου αλλά και συνολικά του πνευματικού βίου, κατέληγε σε ένα στέρεο φράγμα για τις μεταμοντερνίστικες και γενικότερες υπερβολές».
Ο δεύτερος λόγος είναι πως πρόκειται για μια προσωπικότητα διανοούμενου με ισχυρό λόγο και κριτική αντίληψη ευρύτερη η οποία τιμά τα γράμματα και τον νεοελληνικό πολιτισμό. Στην προσφώνησή του,επί τη ευκαιρία της ανακήρυξής του σε επίτιμο διδάκτορα το 2006,ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, υπογράμμισε ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών τιμά τον Κ. Γεωργουσόπουλο για την προσφορά του στα γράμματα, στο θέατρο και γενικότερα στον πνευματικό χώρο στον τόπο μας. «O Κώστας Γεωργουσόπουλος είναι ένας διανοούμενος, μια κατεξοχήν μορφή διανοουμένου Έλληνα στον νεότερο ελληνισμό και όχι απλώς στην εποχή μας. Κύριο χαρακτηριστικό του που εγώ θα ξεχώριζα είναι το δημιουργικό μυαλό που τον διακρίνει. Ένα μυαλό που γεννάει πρωτότυπες ιδέες και καταφέρνει πάντοτε να συλλάβει τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων».
«Θα πρέπει ως γλωσσολόγος», συνέχισε ο κ. Μπαμπινιώτης, «να σταθώ στη σχέση του τιμωμένου με τη γλώσσα. Θεωρώ ότι είναι ένας από τους μεγάλους μάστορες της ελληνικής γλώσσας. Όχι μόνο γιατί ξέρει διαχρονικά την ελληνική γλώσσα, τον αρχαίο και μεσαιωνικό λόγο, τη γλώσσα των ιερών κειμένων, τη γλώσσα του θεάτρου αλλά και γιατί ο ίδιος με τη γλώσσα του, πέρα από τη γνώση, δημιουργεί γλωσσικά. Η ποίησή του είναι δημιουργία. Κατεξοχήν δημιουργία είναι οι μεταφράσεις του. O τιμώμενος έχει τη δύναμη της παρρησίας, να πει τη γνώμη του, όχι μόνον στη θεατρική κριτική, αλλά και σε θέματα της επικαιρότητας. Δεν ξεκινά ποτέ να επικρίνει κάτι και να σταθεί στην επίκριση, αλλά πάντοτε έχει θέση και έχει πρόταση. Αυτό είναι το σημαντικό για έναν πνευματικό άντρα».
Τέλος, στην ίδια τιμητική εκδήλωση ο καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Σπύρος Ευαγγελάτοςθα επισημάνει: «Γράφει τις θεατρικές του κριτικές με μεγάλο πάθος και είναι μέγας αρωγός του νεοελληνικού σύγχρονου θεατρικού έργου. Χωρίς τον Γεωργουσόπουλο δεν θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα προς τη νεοελληνική δραματογραφία έτσι όπως τα ξέρουμε σήμερα. O τιμώμενος βοήθησε και τους δόκιμους αλλά και τους παλαιότερους και κυρίως τους νεότερους και τους άγνωστους του ελληνικού θεάτρου».
Ο Οργανισμός Φεστιβάλ Ολύμπου με τη θεσμοθέτηση της τιμητικής διάκρισης «Θεάτρου Έπαινος» ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο διαλόγου με τους σύγχρονους έλληνες θεατρικούς δημιουργούς, παρέχοντας παράλληλα την ευκαιρία στο πιερικό φεστιβαλικό κοινό να γίνει κοινωνός της αναγκαίας συνομιλίας μας με το θεατρικό πράττειν—του παρόντος και του μέλλοντος .
Ποιος είναι
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος γεννήθηκε στη Λαμία το 1937. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Γιάννη Σιδέρη. Εργάστηκε στη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση για 35 ολόκληρα χρόνια, από το 1964 ως το 1999.
Κριτικά δοκίμια, επιφυλλίδες και σχόλιά του έχουν κυκλοφορήσει στους εξής τόμους: “Κλειδιά και Κώδικες Θεάτρου: Ι. Αρχαίο Δράμα (1982) ΙΙ. Ελληνικό θέατρο (1984)”, “Οι πλάγιες ερωτήσεις του Πορφύριου” (1984), “Τα μετά το θέατρο” (1985) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου), “Προσωπολατρία” (1992), “Θίασος Ποικιλιών” (1993), “Το νήμα της στάθμης” (1996), “Παγκόσμιο θέατρο: Ι. Από τον Μένανδρο στον Ίψεν (1998) ΙΙ. Από τον Στρίντμπεργκ και τον Τσέχωφ στον Πιραντέλλο και τον Μπρεχτ (1999) (Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών) ΙΙΙ. Από τον Μίλλερ στον Μύλλερ (2000).”
Κύριος άξονας του μεταφραστικού του έργου είναι, το αρχαίο δράμα. Έχει μεταφράσει τα ακόλουθα έργα: “Ικέτιδες”, “Ορέστεια”, “Προμηθεύς Δεσμώτης”, “Επτά επί Θήβας” (Αισχύλου), “Ηλέκτρα”, “Αντιγόνη”, “Αίας”, “Τραχίνιες”, “Οιδίπους Τύραννος”, “Οιδίπους επί Κολωνώ” (Σοφοκλή), “Ιφιγένεια εν Αυλίδι”, “Ιφιγένεια εν Ταύροις”, “Βάκχες”, “Ηλέκτρα”, “Ορέστης”, “Εκάβη”, “Κύκλωψ”, “Τρωάδες”, “Ελένη”, “Ανδρομάχη”, “Φοίνισσες” (Ευριπίδη), “Λυσιστράτη”, “Πλούτος”, “Νεφέλες”, “Εκκλησιάζουσες”, “Θεσμοφοριάζουσες”, “Ιππής”, “Όρνιθες” (Αριστοφάνη), “Ταρτούφος”, “Ασυλλόγιστος”, “Γιατρός με το ζόρι” (Μολιέρου).
Από το 1990 διδάσκει ως Επιστημονικός Συνεργάτης του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Έχει διατελέσει μέλος, αλλά και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου και επί μία εικοσαετία Πρόεδρος της Επιτροπής Επιχορηγήσεων Θεάτρου του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι ιδρυτικό μέλος του “Κέντρου Έρευνας & Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος ΔΕΣΜΟΙ”, μέλος της “Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων” και από τον Νοέμβριο του 2003 Πρόεδρος του Δ.Σ. του “Κέντρου Μελέτης & Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου – Θεατρικού Μουσείου”.
Το 2000 του απενεμήθη το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών, ενώ τον Ιούνιο του 2006 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Μάρτιο του 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2008, από το Υπουργείο Πολιτισμού για το συνολικό του έργο.
