Η παρουσία μου στην Παγγερμανική Ημερίδα, που διοργάνωσε στις 7 Απριλίου 2013, η Συνομοσπονδία Γονέων Γερμανίας με την Υποστήριξη Γονέων Βαυαρίας και την Ελληνική Κοινότητα Karlsfeld, με θέμα: «Το μέλλον των ελληνικών σχολείων και της ελληνόγλωσσης παιδείας και εκπαίδευσης των Ελληνοπαίδων στη Γερμανία» υπήρξε ιδιαιτέρως διαφωτιστική, ως προς την υφιστάμενη κατάσταση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στη Γερμανία. Είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και να ενημερωθώ για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τα οποία ομολογουμένως είναι πολλά και σύνθετα.
Για μια ακόμα φορά, διαπιστώνουμε την απραξία και την αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας, αλλά και την ανικανότητά της να χαράξει μια εθνική στρατηγική για την εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων του εξωτερικού, και συγκεκριμένα για τη Γερμανία. Πολιτικές διαφορετικών κατευθύνσεων, πολλές φορές αλληλοσυγκρουόμενες, εφαρμόστηκαν, χωρίς σοβαρό σχεδιασμό και φυσικά με αμφίβολα αποτελέσματα.
Η συσσώρευση της επί σειρά ετών πολυγλωσσίας και η ανεπάρκεια του ελληνικού κράτους οδήγησαν την εκπαίδευση της ομογένειας σε φθίνουσα πορεία και σε υποβάθμιση της ποιότητάς της, που πρόσφατα κατέληξε και στην απόπειρα του Υπουργείου Παιδείας να δώσει τη χαριστική βολή, απ’ τη μια με το νόμο «Διαμαντοπούλου», που όριζε την κατάργηση των Λυκείων και απ’ την άλλη με τη μη έγκαιρη πλήρωση των απαιτούμενων θέσεων εκπαιδευτικών.
Ο κίνδυνος της λήθης και του αφελληνισμού για τα παιδιά των Ελλήνων της διασποράς είναι πια μια σκληρή πραγματικότητα. Και ακόμα πιο σκληρό είναι το μητροπολιτικό κέντρο, η Ελλάδα μας που τόσο σκληρά πολεμιέται, να μην μπορέσει να διαφυλάξει και να ενισχύσει τους δεσμούς της με τα παιδιά της, τον απόδημο Ελληνισμό.
Ο πολιτισμός, τα γράμματα και οι τέχνες, η ιστορία μας, ο διαχρονικά ευρωπαϊκός αλλά και παγκόσμιος προσανατολισμός μας, όπως άλλωστε πολλαπλώς αποδεικνύεται εις το διηνεκές, αποτελούν το Εθνικό κεφάλαιο και τη δύναμη των Ελλήνων.
Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα παιδείας και πολιτισμού. Θέλουμε το Ελληνικό Σχολείο της Διασποράς να αναδείξει την ιστορική συνέχεια και τη θέση της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό και το Δυτικό πολιτισμό γενικότερα.
Η αξιοποίηση της βασικής μονάδος μιας καλά συγκροτημένης, ορθά δομημένης και σωστά λειτουργούσας κοινωνίας, είναι η μονάδα “άνθρωπος”. Ο άνθρωπος αποτελεί την υπέρτατη αξία και στη βελτίωση των πολλαπλών συνιστωσών της ζωής του οφείλουν να κατατείνουν οι συνεχώς κατατιθέμενες προτάσεις από παράγοντες και φορείς. Η υπόθεση της παιδείας- και πόσο μάλλον της ομογένειας- είναι υπόθεση Εθνική.
Η ενίσχυση της ελληνικής διασποράς πρέπει να γίνει με στρατηγικό σχεδιασμό, δηλαδή την περαιτέρω ενδυνάμωση και αναβάθμιση όλων των ομογενειακών οργανώσεων, στοχεύοντας στην εντονότερη σύσφιξη του Οικουμενικού Ελληνισμού με τη Μητροπολιτική Ελλάδα, με συνδετικό πάντα κρίκο την εκπαίδευση των ομογενών στην ελληνική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό, γεγονός που αποτελεί και μονόδρομο για τη διατήρηση της ελληνικής συνείδησης στους ομογενείς δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς.
Εμείς, πιστεύουμε ότι στα ελληνόπουλα του εξωτερικού οφείλουμε να παρέχουμε μια δημόσια παιδεία που θα εξασφαλίζει τη διατήρηση της ελληνικότητάς τους και θα αποτελεί ανάχωμα στην αφομοίωσή τους από τις κοινωνίες στις οποίες ζουν, αλλά ταυτόχρονα θα διασφαλίζει και ίσες δυνατότητες και ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης με τους νέους των χωρών διαβίωσής τους.
Πιστεύουμε σ’ ένα δίγλωσσο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα ανοίγει δρόμους και θα προσφέρει τα κατάλληλα εφόδια στα παιδιά, που φοιτούν στα σχολεία αυτά, και όχι σ’ ένα σύστημα που θα χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια, που θα αποκλείει και θα περιορίζει τα ελληνόπουλα από το κοινωνικό τους περιβάλλον.
Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας δεν πρέπει να είναι ενισχυμένη και ολοκληρωμένη. Αντίθετα, πρέπει να δίνεται η δυνατότητα, μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σε όσους μαθητές επιθυμούν να σπουδάσουν στα Τριτοβάθμια Ανώτατα Ιδρύματα της Ελλάδας, να παρακολουθούν επιπλέον μαθήματα στα ελληνικά, ώστε να μην υστερούν στη γνώση και στα χρήση της γλώσσας.
Επίσης, θεωρούμε αυτονόητο ότι πρέπει να διασφαλίζεται και η αδιατάρακτη συνέχιση της φοίτησης σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Είναι τραγελαφικές οι πολιτικές, που υιοθέτησε η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση με το Νόμο Διαμαντοπούλου, που προέβλεπε το σταδιακό κλείσιμο των ελληνικών λυκείων της Γερμανίας.
Βασική προϋπόθεση της αναβάθμισης της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και η αναχαίτιση της συρρίκνωσής της, είναι να παρέχουμε στους μαθητές εκπαιδευτικό προσωπικό υψηλού επιπέδου.
Πιστεύουμε ότι οι αποσπάσεις των εκπαιδευτικών πρέπει να συνεχίσουν αλλά ταυτόχρονα να αξιοποιηθούν πλήρως οι ομογενείς εκπαιδευτικοί, οι οποίοι γνωρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο απόδημος ελληνισμός. Επίσης, σημαντική είναι και η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, που διδάσκουν στα σχολεία της ομογένειας.
Απαραίτητη είναι και η αναβάθμιση του περιεχομένου σπουδών για τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού με τη συνεχή συμπλήρωση, επικαιροποίηση και βελτίωση του εκπαιδευτικού υλικού, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της νέας γενιάς και των νέων συνθηκών.
Η επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με τις κτηριακές και υλικοτεχνικές υποδομές είναι αναγκαία. Είναι αστείο να μιλάμε για αναμόρφωση και ενίσχυση της Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης, όταν δεν υπάρχουν οι απαιτούμενοι εκπαιδευτικοί, τα απαραίτητα σχολικά κτήρια και όταν ελλείπουν τα βιβλία, που καθιστούν άκρως προβληματική τη σωστή και αποτελεσματική λειτουργία των σχολείων.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι χρειάστηκε μια ολόκληρη εικοσαετία για να ξεκινήσει η κατασκευή του Παλλάδιου Ιδρύματος, μετά από πολλές προσπάθειες της ομογένειας, ένα έργο που θα αντιμετωπίσει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της εκπαίδευσης στη Γερμανία, αυτό της έλλειψης σχολικής στέγης.
Επίσης, βασικό στοιχείο για την ομαλή λειτουργία των σχολικών μονάδων είναι η αγαστή συνεργασία μεταξύ των συντονιστών εκπαίδευσης και των Ομογενειακών φορέων που στηρίζουν τα σχολεία αλλά και των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων όπου αυτοί υπάρχουν.
Θεωρούμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε στη δημιουργία θεσμών και υπηρεσιών στην Ελλάδα που θα έχουν ως αποκλειστικό αντικείμενο τα θέματα παιδείας και πολιτισμού των Ελλήνων της διασποράς (κατάρτιση Προγραμμάτων Σπουδών, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, κατάρτιση/επιμόρφωση εκπαιδευτικών, προγράμματα φιλοξενίας μαθητών, Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας) και θα συνεργάζονται με ανάλογους θεσμούς στο εξωτερικό.
Σημαντικό είναι επίσης, η αναβάθμιση των πτυχίων της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, ώστε τα πτυχία να αναγνωρίζονται και στην Ελλάδα, καθώς και η δημιουργία φορέων, κατά τα πρότυπα των ινστιτούτων «Γκαίτε» της Γερμανίας, «Θερβάντες» της Ισπανίας κ.α., ώστε να επιτυγχάνεται η διείσδυση και προώθηση του ελληνικού πολιτισμού στις τοπικές κοινωνίες.
Η χορήγηση «Βεβαίωσης Ελληνομάθειας» είναι από παιδαγωγικής πλευράς σκόπιμη γιατί θα λειτουργήσει ανατροφοδοτικά και ως κίνητρο για παιδιά και γονείς, ως προς τη φοίτηση στα ΤΕΓ, και από την άλλη θα ωθήσει τους εκπαιδευτικούς σε έναν εξορθολογισμό της οργάνωσης, λειτουργίας και αξιολόγησης των ΤΕΓ. Επίσης, αναμένεται ότι θα λειτουργήσει ενισχυτικά για τη συμμετοχή των μαθητών στις εξετάσεις του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας του ΚΕΓ.
Σε κάθε περίπτωση, επίσης, καλό θα ήταν να ιδρυθεί στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) ένα «Τμήμα Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης για τη Διασπορά» και να στελεχωθεί με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
Συνοψίζοντας, με βάση τα πιο πάνω, συνοπτικά προτείνουμε:
• Τη χαρτογράφηση όλων των σχολικών μονάδων του εξωτερικού, καθώς και την καταγραφή του μαθητικού δυναμικού.
• Την ίδρυση νέων σχολικών μονάδων, όπου οι ανάγκες των ομογενών το απαιτούν.
• Τη δημιουργία Τεχνολογικής Κατεύθυνσης στα Λύκεια
• Τη δημιουργία Βουλής Εφήβων της ομογένειας.
• Την αξιοποίηση των ομογενών εκπαιδευτικών.
• Την αναβάθμιση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης της διασποράς με:
o Νέα βιβλία προσαρμοσμένα στις εκπαιδευτικές ανάγκες της χώρας υποδοχής.
o Νέα δίγλωσσα αναλυτικά προγράμματα.
• Τον καθορισμό ενιαίου συστήματος πιστοποίησης γνώσης της ελληνικής γλώσσας, καθώς και των προϋποθέσεων για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από τους κατοίκους των χωρών στις οποίες διαμένουν ομογενείς.
• Την αποφυγή σχολικής «γκετοποίησης» των Ελληνοπαίδων του εξωτερικού.
Κομβικό σημείο για τη διατήρηση της Ομογένειας είναι η διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας, η οποία συνεπάγεται με τη σωστή εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας και ιστορίας. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η ελληνική πολιτεία, οι φορείς της ελληνικής διασποράς, οι κομματικοί σχηματισμοί πρέπει να συνδράμουν στην οργάνωση μιας εθνικής στρατηγικής εκπαιδευτικής πολιτικής για τον Απόδημο ελληνισμό.
Σταυρούλα Ξουλίδου
Βουλευτής Β΄ Θεσσαλονίκης
Υπεύθυνη τομέα κοινοβουλευτικής ευθύνης Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού
